Gjithmonë ka ekzistuar një mister rreth banimit të njerëzve modernë në Kosovë, por tani, një zbulim i ri arkeologjik ka hedhur dritë mbi këtë çështje, duke provuar se njerëzit kanë jetuar në këtë rajon rreth 50 mijë vjet më parë.
Universiteti i Tübingen-it në Gjermani, në bashkëpunim me Institutin Arkeologjik të Kosovës, ka bërë një zbulim të rëndësishëm në Drenas, duke konfirmuar praninë e artefakteve që datojnë nga periudha e Paleolitit. Kjo është një ngjarje historike për Kosovën dhe për arkeologjinë në përgjithësi.
Prof. Dr. Harald Floss, një nga arkeologët kryesorë të këtij projekti, shprehet se janë gjetur prova të qarta që tregojnë se njerëzit kanë jetuar në këtë rajon. “Po, jemi plotësisht të kënaqur. Gjetëm atë që po kërkonim. Ju thashë që po kërkonim njerëzit më të hershëm që jetonin në Kosovë ndoshta rreth 50,000 vjet më parë – dhe e kemi gjetur atë!” thotë ai.
Megjithatë, Floss ka qenë i rezervuar në ndarjen e detajeve të sakta për lokacionin e gjetjeve. Ai thekson se gërmimet janë kryer në një vend të hapur në Drenas, duke sugjeruar se ky rajon ka qenë një habitat i përshtatshëm për njerëzit e hershëm.
“Nuk mund të futem në detaje, por mund të them se është në rajonin e Drenasit, ku kemi gërmuar një vend të hapur – pra jo në shpellë – dhe aty gjetëm artefakte për të cilat mund të them se mund të jenë rreth 50–60 mijë vjet të vjetra. Ky është një lajm shumë i rëndësishëm,” shton Floss.
Luan Gashi, një arkeolog në Institutin Arkeologjik të Kosovës, gjithashtu thekson rëndësinë e këtyre zbulimeve, duke nënvizuar se ato do të publikohen së shpejti dhe janë financuar nga Ministria e Kulturës. “E kemi zbuluar periudhën e Paleolitit – për herë të parë në Kosovë. Jo në shpellën e Radacit, por diku tjetër krejt,” thotë Gashi.
Këto gjetje jo vetëm që hedhin dritë mbi historinë e hershme të Kosovës, por gjithashtu ofrojnë mundësi të reja për studime të mëtejshme mbi mënyrën e jetesës dhe kulturën e njerëzve të hershëm. Ato mund të ndihmojnë në kuptimin e zhvillimit të shoqërive në këtë rajon të Ballkanit.
Me këtë zbulim, historia e Kosovës merr një dimension të ri, duke e vendosur atë në një kontekst më të gjerë të zhvillimit njerëzor në Evropë. Çfarë do të zbulojmë më tej nga këto gërmime? A do të na ndihmojnë këto artefakte të kuptojmë më mirë rrugëtimin e njerëzimit në këtë pjesë të botës? E ardhmja duket premtuese për arkeologjinë në Kosovë.
