Qendra e këtij qyteti prek të kaluarën e ndritur dhe të hidhur të hebrenjve, krishterëve dhe muslimanëve, ndërsa apelon për të ndihmuar të tashmen që të ndriçohet e ardhmja. Nga ky vend, pikërisht nga xhamia e Shkëmbit është ngritur Muhammedis.A.s. në Qiell, Natën e Miraxhit.
Muhamed KAJOLLI
Mbrëmë një mik imi më dërgoi një shkrim të botuar në FB me titull “Arabët muslimanë dhe kryqëzatat” nga RetinReka. Ky tekst i cili arsyetonte dhunën dhe gjenocidin krishterë e hebre në Lindjen e Mesme më motivoi për të shkruar tekstin e poshtëm, i cili është një pjesë shumë e shkurtër të ngjarjeve që kanë ndodhur përgjatë historisë së këtij qyteti në përgjithësi, dhe të xhamisë elAksa në veçanti.
Xhamia elAksa ose BejtulelMakdis, sipas elXhevziut është rindërtuar nga bijtë e Ademit, ndërsa vetë Qabeja prej Ademit a.s. Ka hadithe që thonë se Qabeja është nderuar nga jashtëtokësorët (melekët). Më vonë pasojnë shkrimet rreth Ibrahimit a.s. (jetoi pra 4 mijë vjetësh). Pastaj vjen periudha e Sulejmania.s. i cili ringriti këtë tempull (xhaminë elAksa). Pas shkatërrimit të këtij tempulli nga persët, më vonë edhe nga romakët, po në këtë vend, në vitin 636 përfundimisht u ngrit një xhami e vogël nga Kalifi Omerr.a. të cilit, autoritet e këtij qyteti, këtij njeriu ia dorëzuan paqësisht çelësin e qytetit. Kompleksi i Aksa është rindërtuar disa herë, pas dëmtime të shkaktuara nga tërmeteve…
Qendra e këtij qyteti prek të kaluarën e ndritur dhe të hidhur të hebrenjve, krishterëve dhe muslimanëve, ndërsa apelon për të ndihmuar të tashmen që të ndriçohet e ardhmja. Nga ky vend, pikërisht nga xhamia e Shkëmbit është ngritur Muhammedis.A.s. në Qiell, Natën e Miraxhit.
ElAksa quhet vendi i kompleksit të xhamisë dhe objekteve përcjellëse të kësaj xhamie brenda një sipërfaqeje rreth 15 hektarësh. Ndërtimi i kësaj xhamie me objektet tjera përcjellëse kanë një histori në vete, njëra prej të cilave është xhamia e Shkëmbit dhe godina Buraku (sipas muslimanëve, ndërsa Muri Vajtimit sipas hebrenjve). Kompleksi ka disa porta hyrëse që, secila portë ka historikun dhe kujtimet e secilit njeri që ka vizituar këtë vend. Kur ne shfletojmë kujtimet e këtyre portave, mund të themi se kemi të bëjmë me një lashtësi me vlera të larta në arkitekturën botërore dhe Islame. Gjithsej janë 15 porta, pesë prej të cilave janë të mbyllura për shkak të vendimit të autoriteteve izraelite. Qëllimi kryesor i mbylljeve të tyre janë tjetërsimet e këtyre hapësirave dhe gërmimet poshtë tyre për të “nxjerrë” simbolet e shenjta të hebrenjve.
Përsiatje rreth xhamisë dhe aktualiteti
Xhamia elAksa është nën presionin permanent të armiqve të Islamit, që fatkeqësisht nuk janë vetëm jo muslimanë, por midis tyre ka bashkëpunëtorë arabë dhe impotenca palestineze. Mëtohet tjetërsimi i xhamisë. Nëse fillimi i pushtimeve të tokave arabe dhe Kudsi kishte qëllime gjeostrategjike, tani armiqësia ka kaluar si çështje fetare.
Më 21 gusht 1969 ndodhi djegia e xhamisë elAksa. Pas shumë përpjekjeve për të “argumentuar” se djegia erdhi si rezultat i kabllove elektrike, inxhinierët arabë vërtetuan se atë e bëri australiani DennisMichaelRohan. Se gjithçka ishte e paramenduar e vërtetoi edhe fjalia e kryeministres izraelite GoldaMeir, fjali që zgjoi ndërgjegjen e muslimanëve anekënd botës. Ajo tha: “Kur El -Aksa u dogj, unë nuk fjeta atë natë duke menduar se Izraeli do të shkatërrohej. Por, kur doli mëngjesi, kuptova se arabët ishin në një gjumë të thellë”. Nëse arabët na qenkan në gjumë, atëherë, muslimanët anekënd botës filluan kujdestarinë dhe projektimin për çlirimin e saj.
Zjarri shpërtheu në krahun lindor të sallës së lutjeve, duke gëlltitë gjithë hapësirën, përfshi këtu edhe foltoren historike të Salahud-Din el-Ejjubit. Zjarri kërcënoi kupolës e sallës së lashtë të lutjeve. Gazetari Beilin në gazetën e djathtë IsraelToday shkruante se “ngjarjet që po ndodhin sot në Jerusalem na kujtojnë organizatën hebraike që u formua në vitet shtatëdhjetë dhe tetëdhjetë, dhe një nga qëllimet e saj ishte prishja e të gjitha ndërtesave islame në Malin e Tempullit, për të përshpejtuar ndërtimin e Tempullit të Tretë të Solomonit.”
DenisMichaelRohan
Kisha Amerikane!?
Para pushtimit izraelit të Bregut Perëndimor dhe Jerusalemit në vitin 1967, ReverendArmstrong, themeluesi i Kishës “Zoti” në Kaliforni, shkroi disa artikuj në revistën “e vërteta e qartë” e lëshuar nga kisha e tij, nga të cilat ekstremisti Michael ishte një pjesë në të cilën ai e trajtoi rëndësinë e pushtimit izraelit për sionistët e krishterë.
Në vitin 1969 filloi një luftë mediatike, tema qendrore ishte “Hebrenjtë pushtojnë Jerusalemin”. Shumica e gazetarëve dhe redaktorëve nuk dinin qëllimin e kësaj “lufte”, mirëpo, përflitej dhe shkruhej rreth një përmbushje të një profecie biblike. ReverendArmstrong shprehet: “Një tempull hebre do të ndërtohet në Jerusalem dhe përsëri do të sakrifikohet… Kjo do të ndodhë në katër vjet e gjysmë, do të duhet vetëm pak kohë për të ndërtuar Tempullin… Unë nuk e di se si po kalojnë muajt…Së shpejti do të ketë një tempull në Jerusalem dhe ju do të paraqisni ofertat tuaja çdo ditë”
Ky artikull ishte një motiv që Michael të shkonte në Jerusalem për të përmbushur këtë “profeci”. Derdhi benzinë nga vrima e çelsit të një prej dyerve të xhamisë, zgjati fitilin e lagur me benzinë dhe shkaktoi zjarrin. Pasi Michael kreu krimin e djegies së Xhamisë Al-Aksa, kisha doli me deklaratë duke thënë se ai nuk ishte ndjekës i saj.
Përfshirja e Izraelit në zjarr
Autoritet izraelite u përpoqën të shfajësojnë veten e tyre, mirëpo, si mund të shfajësohet ajo kur individë zyrtarë ndërprenë ujin po atë ditë dhe, ekipi i zjarrfikësve izraelitë ishte shumë i ngathët. Sikur të mos ndërhynin civilët muslimanë sikur milingonat e bashkuara dhe zjarrfikësit muslimanë nga Ramallahu dhe Hebroni, e gjitha xhamia do të shkrumbohej. “Zjarri përfshiu anën lindore të sallës së lutjeve dhe shkatërroi mozaikët dhe dekorimet historike, dhe u shtri në mihrab dhe përfshiu mimberin e Salahud-Din el-Ejjubit.”
Që nga djegia e saj 52 vjet më parë e deri më sot, shkeljet ndaj Xhamisë el-Aksa vazhdojnë ndërsa rreziku shumëfishohet. Studiuesi në çështjen e Kudsit, ZiadEbhis, vëzhgonte tri projekte vendbanimesh në të cilën thotë se, po kërkohet judaizimi i Xhamisë el-Aksa. Mëtohet ndryshimi zonës dhe zëvendësimi i plotë me tempullin e supozuar në rrënojat e tij.
- Ndarja e përkohshme
Pushtuesi ka bërë një rrugë të gjatë që imponon ndërhyrjen e kolonëve. Punimet që kryhen mbi 5 ditë në javë, iu kushtohen atyre kohë të përhershme për lutjet e tyre në kompleksin e elAksasë, por ky projekt u atakua dhe u refuzua nga presioni vendor dhe ndërkombëtar. “Në shtator 2015 – sipas studiuesit Ebhis – qeveria okupuese u përpoq të impononte parimin e “ndarjes totale” duke ua ndarë El -Aksanë hebrenjve për festat e tyre në këmbim të shpërndarjes me muslimanët ekskluzivisht në festat islame. Si rezultat el-Murabitat (xhandarmëria) u vendosën në portat e elAksasë dhe në oborret e tij. Pushtuesit shtypën muslimanët me forcë, mirëpo, kjo mënyrë brutale shkaktoi kryengritjen e njohur si “Kryengritja e Thikave”. Kryeministri Netanjahu u detyrua të tërhiqte këtë përpjekje dhe, vendosi të ndalojë inkursionet e anëtarëve dhe zyrtarëve të Knesset në Xhaminë El-Aksa për të hequr qafe qeverinë nga akuza për shënjestërimin e saj në sytë e masave të Jerusalemit dhe Palestinës, dhe para popujve arabë dhe islamikë.
Në korrik 2017, Netanjahu u përpoq të avanconte përsëri skemën e ndarjes së përkohshme, duke imponuar kontrollin e sigurisë izraelite në El-Aksa me vendosjen e portave elektronike dhe kamera. Me këtë pushtuesi mëtonte të kishte kontrollin e plotë dhe, t’i mundësonte atij të godiste të stacionuarit në të. Por edhe kjo përpjekje dështoi pasi ai u detyrua të ç’montonte kamerat dhe portat elektronike, kur mijëra protestues ndërhynë në thyerjen e tyre.
- Ndarja hapësinore
Projekti i dytë i përkiste atyre që veten e quanin “grupet e tempujve”. Ekstremistë izraelitë këtë e panë si fazën e dytë pas ndarjes së përkohshme. Gjatë mandatit të Presidentit të SHBA DonaldTrump, dhe pas njoftimit të tij për marrëveshjen e shekullit, pushtuesit u përpoqën në dimrin e vitit 2019 të kapnin drejtpërdrejt ndërtesën tek porta Babel-Rahme, pra, në murin lindor të El-Aksa që ishte mbyllur që para 16 vjetëve. “Porta e Mëshirës” e Jerusalemit, iu nënshtrua restaurimit me qëllim për t’ia kushtuar një vend lutjeje hebrenjve në hapësirën e Xhamisë El-Aksa. “Grupet e tempullit” vazhdimisht kishin kërkuar sheshin lindor të kompleksin ElAksa që ishte ngjitur me sallën e lutjeve. Ata e dëshironin këtë vend për shkollën e tyre fetare. Anëtarët e tyre fillimisht u përpoqën për të vendosur karrige dhe tenda në këtë pjesë të portës së mbyllur, mirëpo edhe këta dështuar, pasi plasën protesta të fuqishme të vendasve muslimanë.
- Themelimi i “Tempullit”
Aktualisht, “krijimi moral i tempullit” duke kryer të gjitha ritualet hebraike në El-Aksa është projekti i tretë brenda skemës së judaizimit. Pasi ndarja e përkohshme dhe hapësinore u përplas me murin e vullnetit popullor palestinez, “grupet e tempullit” të cilët besonin se kushtet ndërkombëtare në epokën Trump dhe përplasjet zyrtare arabe drejt normalizimit dhe aleancës me shtetin pushtues u ngatërruan si një mundësi për të imponuar një ndryshim rrënjësor në Xhaminë El-Aksa, por refuzimi popullor Palestinez dhe Jerusalemit në veçanti mbeti pengesë.
Sipas Ebhisit, këto grupe shpikën “një agjendë të re të fokusuar në krijimin e tempullit të supozuar moralisht duke kryer të gjitha lutjet dhe ritualet Talmudike, në mënyrë që imponimi i ndryshimit të identitetit të Aksa të mos lidhet më me zbritjen e kohës ose hapësirave, por më tepër duke rishikuar identitetin hebre në të, veçanërisht gjatë pushimeve.”
Studiuesi, Ebhis, përmblodhi bisedën e tij me Al-Jazeera Net, duke thënë se ekziston një projekt zëvendësimi fetar i zbatuar nga grupet e vendbanimeve dhe ata po kërkojnë të gjitha mundësitë e mundshme për të judaizuarel-Aksanë dhe gradualisht për të ndryshuar identitetin e tij në dritën e mbështetjes amerikanëve, bashkëpunimit arab dhe inferioritetit të zyrtarëve palestineze.
Ky projekt po përballet me rezistencë popullore palestineze që ka qenë në gjendje të ndalojë përparimin e saj në tre fronte. Situata mbetet e hapur dhe kërkon për më shumë përpjekje për judaizimin që do të hapë derën për konfrontimet e reja të ardhshme, ndoshta më të mëdha se ajo që dëshmuam në Ramazan 2021.
Shkeljet më të spikatura kundër Al-Aksa
Xhamia el-Aksa i është nënshtruar shumë shkeljeve që kur Izraeli pushtoi Jerusalemin Lindor gati gjysmë shekulli më parë. Shkeljet më të spikatura kundër Malit të Tempullit që nga viti 1967 janë:
7 qershor, 1967: Pushtimi izraelit i Jerusalemit Lindor, përfshirë Xhaminë El-Aksa, ngritjen e flamurit izraelit në Kupolën e Shkëmbit dhe parandalimin e adhuruesve që të hyjnë në El-Aksa
21 gusht, 1969: Australiani MichaelRohan djeg Xhaminë El-Aksa dhe foltoren e Salahud-Dinit. Më 21 gusht 1969, autoritetet pushtuese ndërprenë ujin nga zona e Xhamisë dhe parandaluan qytetarët arabë të afroheshin në oborret e Malit të Tempullit, ndërsa një ekstremist sionist i krishterë u përpoq të digjte Xhaminë El-Aksa. Ky zjarr erdhi si pjesë e një sërë masash të marra nga pushtimi izraelit që nga viti 1948 me qëllim të zhdukjes së identitetit civilizues islamik të qytetit të Jerusalemit.
Zjarri kishte shpërthyer, ishte shumë pran kupolës së xhamisë po të mos ishin muslimanët dhe të krishterët e dëshpëruar në operacionet e shuarjes së zjarrit që u zhvilluan kundër vullnetit të autoriteteve izraelite. Mirëpo, zjarri përpiu mimberin e Salahud-Dinit dhe kulmin jugor të xhamisë dhe çatinë e tre korridoreve.
Shumica e vendeve të botës e denoncuan këtë zjarr. Këshilli i Sigurimit u mblodh dhe miratoi Rezolutën Nr. 271 të vitit 1969 me 11 vota pro dhe katër shtete abstenuan. SHBA-të dënuan Izraelin dhe i bënë thirrje të anulonte të gjitha masat që do të ndryshonte statusin e Jerusalemit. Rezoluta deklaroi se “Këshilli i Sigurimit shpreh pikëllimin e tij për dëmet e rënda të shkaktuara nga zjarri në Xhaminë El-Aksa më 21 gusht 1969 nën pushtimin ushtarak izraelit dhe është në dijeni të humbjes së shkaktuar në kulturën njerëzore si rezultat i këtij dëmi.”
Deklarata e Këshillit të Sigurimit të OKB -së kujtoi rezolutat e Asamblesë së Përgjithshme të Kombeve të Bashkuara në lidhje me pavlefshmërinë e veprimeve të Izraelit që ndikojnë në statusin e qytetit të Jerusalemit, dhe afirmimin e parimit të papranueshmërisë së blerjes së tokës me pushtim ushtarak, dhe përcaktoi se “çdo shkatërrim ose përdhosje e vendeve të shenjta, ndërtesave ose objekteve fetare në Jerusalem, ose çdo inkurajim ose bashkëpunim në një veprim të tillë mund të kërcënojë seriozisht paqen dhe sigurinë ndërkombëtare”.
Këshilli shtoi se përdhosja e Xhamisë El-Aksa konfirmon nevojën urgjente për të parandaluar Izraelin nga shkelja e rezolutave që Këshilli dhe Asambleja e Përgjithshme kishin nxjerrë në lidhje me Jerusalemin, dhe për të anuluar të gjitha veprimet dhe masat e marra për të ndryshuar statusin e Qytetit të Shenjtë.
Zemërimi u përhap midis vendeve arabe dhe islame, dhe udhëheqësit e këtyre vendeve u mblodhën në Rabat më 25 shtator 1969 dhe vendosën të krijojnë Organizatën e Konferencës Islamike, e cila përfshinte në atë kohë tridhjetë vende arabe dhe islame, dhe themeluan Fondin Kuds në 1976. Pastaj, vitin pasardhës, u krijua Komiteti El-Kuds, i kryesuar nga mbreti i ndjerë i Marokut. Hassan II për të ruajtur qytetin e Jerusalemit dhe shenjtëritë e tij islame kundër proceseve të judaizimit të praktikuara nga autoritetet pushtuese izraelite.
Më 31 gusht,1981: Ndërtesat ngjitur me Xhaminë El-Aksa u rrënuan për shkak të gërmimeve izraelite. Gërmimet e kryera nga një grup besimtarësh të tempullit nën Xhaminë El-Aksa janë ndër rreziqet më të spikatura që e rrethuan atë. Këto gërmime filluan në vitin 1967 nën shtëpitë, shkollat dhe xhamitë arabe me pretekstin e kërkimit të Tempullit të Solomonit. Pastaj, në 1968 , ata u shtrinë nën Xhaminë El-Aksa, kështu që u gërmua një tunel i thellë dhe i gjatë. Nën shenjtëroren dhe u vendos brenda një sinagoge.
Këto gërmime u ndeshën me dënim të gjerë ndërkombëtar. Për shembull, Konferenca e Përgjithshme e Tetëmbëdhjetë e UNESCO-s nxori Rezolutën Nr. 427/3, në të cilën dënon Izraelin për vazhdimin e gërmimeve të tij dhe ngatërrimin e karakterit të civilizuar të Jerusalemit në përgjithësi dhe Xhaminë El-Aksa në veçanti. Mirëpo,sulmet izraelite në Xhaminë El-Aksa nuk kanë të ndalur kurrë, qoftë përmes gërmimeve që e kërcënojnë atë, apo ndërhyrjeve të shpeshta nga hebrenjtë ekstremistë.
Më 11 prill, 1982: Ushtari HarryGoldman sulmon Kupolën e Shkëmbit, vret dy adhurues dhe plagos më shumë se 60 palestinezë.
Në 8 tetor, 1990: Izraeli kryen një masakër në Xhaminë El-Aksa, duke vrarë 23 palestinezë.
Më qershor, 1994: Fondacioni Islamik akuzon Izraelin për gërmimin e një tuneli që kërcënon monumentet islame rreth Xhamisë El-Aksa
Më 27 shtator, 1996: Izraeli sulmon kompleksin El-Aksa pasi hapi një tunel nën xhami, duke vrarë tre adhurues dhe duke plagosur më shumë se njëqind palestinezë.
Më 28 shtator, 2000: Kreu i Partisë LikudArielSharon sulmoi Xhaminë El-Aksa, e cila çoi në shpërthimin e Intifadës së dytë palestineze.
Më 2 gusht, 2006: Ministria izraelite e Arsimit dhe Agjencia Hebraike shpërndajnë mijëra kopje të hartave të Qytetit të Vjetër të Jerusalemit, në të cilat një fotografi e një modeli të Tempullit të supozuar ishte vendosur në vend të Kupolës së Shkëmbit.
Më 14 korrik 2017 : Mbyllja e Xhamisë El-Aksa. Në këtë datë qindra palestinezë kryen lutjet e së Premtes në rrugët e Jerusalemit të pushtuar, pasi ata u penguan të luteshin brenda në Xhaminë El-Aksa për shkak të përplasjeve që çuan në vdekjen e tre palestinezëve dhe vrasjen e dy izraelitëve. Pas lutjes, adhuruesit brohorisnin: “Me shpirt dhe gjak, ne do të të shpengojmë, O Aksa” dhe “Zoti është i madh”.
Autoritetet pushtuese izraelite arrestuan Myftiun e Jerusalemit dhe Tokës së Shenjtë, Shejh Muhamed Husein, dhe mbyllën dyert e Xhamisë El-Aksa deri në një njoftim tjetër.
Mbyllja e Xhamisë El-Aksa për adhuruesit të Premten e lartpërmendur është e para e këtij lloji që nga zjarri i Xhamisë Al-Aksa në 1969.
28 Ramadan, 1442 h. 10 maj, 2021: “Stuhia 28 Ramazan”. Një ditë zemërimi në Jerusalem dhe thirrje për mobilizim publik. Kudsi Lindor në rrezik nga kolonializmi për të ndërtuar në zonën muslimane.
Burimet: gazeta dhe portale arabe