Memedali Jusufi
“K’cimi i Tropojës” është shpallur zyrtarisht pjesë e Listës Përfaqësuese të Trashëgimisë Kulturore Jomateriale të Njerëzimit në UNESCO
Vallja që i ka mbijetuar shekujve e që ruan identitetin shqiptar, ka hapur një kapitull të ri duke u shndërruar në pasuri botërore e njohur prej së mërkurës edhe nga UNESCO-ja. “Praktikohet tradicionalisht nga tropojanët dhe lidhet me festat e pranverës, peizazhet malore dhe fluturimin e shqiponjave – simbol i forcës dhe i identitetit kolektiv”,
K’cimi…” ndjek rrugën e xhubletës e prapa vazhdon të mbetet “Eposi i Kreshnikëve” që ka edhe kapitullin me Kosovën . Fatmirsishte me keto suksese sikur eshte harruar per nje caste ceshtja e lahutes , Eksperte te ndryshem thoshin se ne Univerzitetin me prestigjioz te botes Harward , serbet, kroatet te gjith popujte e Ballkanit kane prezentuar fakte ne fushen e folklorit vetem shqiptaret jane vonuar.
Ndertimi intelektual nuk mund te imagjinohet pa muzike; arti muzikor, historikisht është ndër predispozitat primare të arritjeve intelektuale të njeriut – pjesë e rëndësishme e ndryshimeve dhe orientimit spiritual-estetik.
Praktika kulturore e “Të kënduarit me lahutë” është historikisht e pranishme dhe është një praktikë kulturore e gjallë në një zonë shumë të gjerë të Evropës Juglindore, jo vetëm në Shqipëri, Kosovë, por edhe në Mal të Zi, në Bosnje-Hercegovinë, Kroaci, etj. Të kënduarit me lahutë është nga ato raste kur mund të zbatohet propozimi shumëkombësh bazuar në faktin se ato vende ndajnë praktikën kulturore në fjalë si një traditë historike dhe dukuri kulturore të gjallë dhe asnjë vend nuk përjashton tjetrin
Realishte tek shqiptaret te gjithe e dime se egziston nje tradite e gjate e kenduarit apo recituarit poema por kjo duhet thene botrishte ne vendin e duhur.Nje nga modelet arkaike na vjen prej atij grupi rapsodesh qe zotronin njohurine per te recituar poema , ose me gjase per ti bere te larmishme apo shenderuar ; por kjo njohuri sa do qe kishte per qellim nje recitim tek e fundit ritual , mbrohej , mbahej e paprekshme dhe ruhej brenda nje grupi te percaktuar, permes ushtrimesh , kujtese te domosdoshme , shpesh te nderlikuar.Mesimi i tyre bente qe te perfshiheshe ne grup dhe ne nje sekret te cilin recitimi e shfaqte por nuk e perhapte-mes fjales dhe degjimit rolet nuk nderkembeshin.
Nese me lahuten u tjetersua nje element i pronesise , një instrumenti origjinal muzikor ku materializohet historia dhe tradita e kombit shqiptar, me vallen e Tropojes nuk shkoi ashtu .
Vallja e Tropjës është po aq e lashtë sa dhe vetë populli, që e përfaqëson.
