Termocentralet në Obiliq vazhdojnë të tejkalojnë kufijtë e lejuar të ndotjes për gazrat vdekjeprurës, si dyoksidi i squfurit dhe oksidet e azotit.
Pavarësisht obligimeve ndërkombëtare dhe paralajmërimeve nga raportet mjedisore, Kosova mbetet ndër vendet më të ndotura në Ballkan. Ndotja e ajrit ka arritur nivele alarmante, duke prekur kjo në mënyrë të drejtpërdrejtë shëndetin e banorëve dhe veçanërisht të grupeve më të prekura si fëmijët dhe të moshuarit. E gjithë kjo krizë ambientale është shoqëruar me një rritje të frikshme të rasteve të sëmundjeve respiratore, kancerit dhe vdekjeve të parakohshme.
Pasojat e kësaj ndotjeje janë të dukshme, sidomos tek fëmijët dhe personat e moshuar. Të dhënat tregojnë se numri i rasteve me sëmundje kronike të mushkërive dhe kancer përbëjnë një shqetësim të madh për sistemin shëndetësor në Obiliq. Rritja e këtyre rasteve është alarmante dhe kërkon një vëmendje të menjëhershme nga autoritetet kompetente.
Haki Jashari, drejtor i Qendrës Kryesore të Mjekësisë Familjare në Obiliq, thekson se kjo komunë prin në rajon sa u përket rasteve me kancer, me një rritje prej rreth 25 deri në 30 për qind më shumë se mesatarja kombëtare. Po ashtu, ai evidenton një rritje edhe të rasteve me sëmundje respiratore, që është afër 30 për qind më shumë duke marrë parasysh numrin e banorëve.
Banorët e Obiliqit, si Ragip Sallova, tregojnë për shqetësime të shumta shëndetësore që lidhen me ndotjen. Ai thotë se ata përballen me probleme të frymëmarrjes, inflamacion të lëkurës dhe çështje të tjera shëndetësore që rezultojnë nga substancat e lëshuara në ajër. “Tym i zi, pa kurrfarë filtrimi, është një katastrofë”, thotë ai.
Ministria e Mjedisit ka ndërmarrë disa masa, duke gjobitur Korporatën Energjetike të Kosovës me 60 mijë euro në tri vitet e fundit për shkelje të vazhdueshme të standardeve ambientale. Megjithatë, kompania nuk ka dhënë akoma një përgjigje të qartë për këto shkelje, duke ngjallur shqetësime të mëtejshme rreth qeverisjes dhe mbrojtjes së ambientit në vend.
Ndotja e ajrit nga termocentralet, si një burim kryesor i ndotjes në Kosovë, shfaq një tingëllim të zymtë për të ardhmen e shëndetit publik. Të dhënat e fundit tregojnë se ndotësit globalë po përkeqësojnë gjendjen, duke rrezikuar shëndetin e mijëra individëve. Agjencitë e mjedisit duhet të ushtrojnë presion më të madh për zbatimin e ligjeve dhe rregulloreve që rregullojnë ndotjen e ajrit.
Nevoja për zgjidhje afatgjata është më e theksuar se kurrë. Autoritetet duhet të investojnë në teknologji të pastra dhe burime alternative energjetike për të ulur varësinë nga termocentralet. Prandaj, është thelbësore që shoqëria civile të angazhohet dhe të ushtrojë presion mbi qeverinë për një të ardhme më të pastër dhe më të shëndetshme.
