Memedali Jusufi
NJe pjese te rinise time e kalova ne Frankfurt, atje ku ime ate jetonte per nje periudhe te gjate kohore. Ate bote nuk kishnja shume njohuri per shkollen e Frankfurtit , per nje nga shkollat me te famshme te modernitetit.
Në epokën e ndryshimeve, Frankfurti pretendon të rrëmbejë kurorën financiare. Nese ajo ne te kaluaren njihej per shkollen e psikologjise dhe mbi te gjitha te filozofise , Frankfurtit sot eshte shendruar ne qendren financiare te Evropes. Frankfurti mbi Main (gjermanisht Frankfurt am Main, frëngjisht : Francfort-sur-le-Main, italisht Francoforte sul Meno) është një qytet në jugperëndim të Gjermanisë dhe gjendet në qendër të zonave me të rëndesishme ekonomike të vendit. Ai është qyteti më i madh i landit të Hesenit. Me mbi 700.000 banorë Frankfurti radhitet për nga madhësia e qyteteve gjermane në vendin e pestë pas Berlinit, Hamburgut, Mynihut dhe Këlnit.Frankfurti mbi Main është një nga metropolet më të pasura të Evropës dhe një metropol bankar.Frankfurti ështe banka qendrore e Evropes. Gjithashtu Franfurti është dhe një qendër e rëndësishme e kulturës dhe literaturës gjermane.
Shkolla e Frankfurtit i referohet një koleksioni dijetarësh të njohur për zhvillimin e teorisë kritike dhe popullarizimin e metodës dialektike të të mësuarit duke marrë në pyetje kontradiktat e shoqërisë dhe është më e lidhur me punën e Max Horkheimer, Theodor W. Adorno, Erich Fromm dhe Herbert Marcuse. Nuk ishte një shkollë, në kuptimin fizik, por më tepër një shkollë mendimi e lidhur me disa studiues në Institutin për Kërkime Sociale në Universitetin e Frankfurtit në Gjermani….
Një nga shqetësimet kryesore të studiuesve të Shkollës së Frankfurtit, veçanërisht Horkheimer, Adorno, Benjamin dhe Marcuse, ishte rritja e asaj që Horkheimer dhe Adorno fillimisht e quajtën “kultura masive” (në Dialektikën e Iluminizmit ). Kjo frazë i referohet mënyrës se si zhvillimet teknologjike sapo kishin lejuar shpërndarjen e produkteve kulturore – si muzika, filmi dhe arti – në një shkallë masive, duke arritur të gjithë ata që ishin të lidhur me teknologjinë në shoqëri. (Konsideroni se kur këta studiues filluan të hartonin kritikat e tyre, radio dhe kinema ishin ende fenomene të reja dhe televizioni nuk ishte ende në skenë.) Shqetësimi i tyre u përqendrua në atë se si teknologjia mundësoi të dyja ngjashmërinë në prodhim, në kuptimin që teknologjia formëson përmbajtjen dhe kornizat kulturore krijojnë stilin dhe zhanret dhe gjithashtu një ngjashmëri të përvojës kulturore, në të cilën një masë e pashembullt njerëzish do të uleshin pasive përpara përmbajtjes kulturore, në vend që të angazhoheshin në mënyrë aktive me njëri-tjetrin për argëtim, siç kishin pasur në të kaluarën. Ata theorizuan se kjo përvojë i bëri njerëzit intelektualisht joaktive dhe politikisht pasive, pasi lejuan ideologjitë dhe vlerat e prodhuara në masë të lajnë mbi ta dhe të depërtojnë në ndërgjegjen e tyre. Ata argumentuan se ky proces ishte një nga lidhjet që mungonin në teorinë e Marksit mbi dominimin e kapitalizmit dhe ndihmoi shumë për të shpjeguar pse teoria e revolucionit e Marx nuk u bë asnjëherë.
Marcuse e mori këtë kornizë dhe e zbatoi atë për mallrat e konsumit dhe mënyrën e jetesës së re të konsumatorit që sapo ishte bërë normë në vendet perëndimore në mesin e shekullit të njëzetë dhe argumentoi se konsumimi funksiononte në të njëjtën mënyrë, nëpërmjet krijimit të nevojave të rreme që mund të të jenë të kënaqur nga produktet e kapitalizmit.
Duke pasur parasysh kontekstin politik të Gjermanisë së para Luftës së Dytë Botërore në atë kohë, Horkheimer zgjodhi të lëvizte Institutin për sigurinë e anëtarëve të saj. Ata u zhvendosën për herë të parë në Gjenevë më 1933, dhe më pas në Nju Jork më 1935, ku u lidhën me Universitetin e Kolumbias. Më vonë, pas luftës, Instituti u rivendos në Frankfurt në 1953. Më vonë teoricienët e lidhur me Shkollën përfshijnë, ndër të tjera, Jürgen Habermas dhe Axel Honneth.Punimet kryesore të anëtarëve të Shkollës së Frankfurtit përfshijnë, por nuk kufizohen vetëm në:
Teoria tradicionale dhe kritike , Max Horkheimer
Dialektika e Iluminizmit , Max Horkheimer dhe Theodor W. Adorno
Kritika e arsyes instrumentale , Max Horkheimer
Personaliteti Autoritar , Theodor W. Adorno
Teoria Estetike , Theodor W. Adorno
Rindërtimi i Industrisë Kulturore , Theodor W. Adorno
Njeri Dimensional , Herbert Marcuse
Dimensioni estetik: Drejt një kritike të estetikës marksiste , Herbert Marcuse
Puna e Artit në Epokën e Riprodhimit Mekanik , Walter Benjamin
Transformimi Strukturor dhe Sfera Publike , Jurgen Habermas
Drejt një shoqërie racionale , Jürgen Habermas.
