Numri i përgjithshëm i nxënësve dhe studentëve në Kosovë ka shënuar një rënie të frikshme, një situatë që alarmon të gjithë ata që kanë në dorë fatin e arsimit në vend.
Kjo rënie vjen në një kohë kur regjistrimi i fëmijëve në çerdhe po përjeton një rritje të dukshme, duke sugjeruar një ndryshim të mundshëm në preferencat e prindërve për arsimimin e hershëm, por një situatë shqetësuese është ajo që ndodhet në shkollat dhe universitetet. Të dhënat më të fundit nga Agjencia e Statistikave dhe Ministria e Arsimit tregojnë se numri i nxënësve po vazhdon të bjerë, një situatë që ka tërhequr vëmendjen e ekspertëve të arsimit.
Raportet për vitin shkollor 2024/2025 shprehin një trend në rënie për të gjitha nivelet e arsimit publik. Sipas të dhënave, në arsimin fillor dhe të mesëm të ulët janë regjistruar 208 mijë e 515 nxënës, që përbën një rënie të ndjeshme nga vitet e kaluara, kur numri ishte mbi 215 mijë. Ky ndryshim tregon jo vetëm një problem në numrin e nxënësve, por gjithashtu me besueshmërinë e sistemit arsimor në përgjithësi.
Çerdhet dhe institucionet parashkollore, megjithatë, kanë parë një rritje të regjistrimeve, me 34 mijë e 38 fëmijë të regjistruar këtë vit, që përfaqëson një rritje mbi 1.200 krahasuar me vitin e kaluar. Ndryshimi në strukturën e regjistrimeve është i dukshëm, me rritjen e numrit të fëmijëve që regjistrohen në sektorin privat, ku 31.4% e fëmijëve tani ndjekin shkolla private, në krahasim me 26.6% një vit më parë.
Edhe në arsimin e mesëm të lartë, shifrat janë gjithashtu në rënie, me vetëm 63 mijë e 551 nxënës të regjistruar. Ky përqindje tregon se 91.8% e nxënësve ndjekin shkolla publike, ndërsa 8.2% janë në institucione private. Ekspertët paralajmërojnë se këto shifra ndikojnë drejtpërdrejt në mundësitë e ardhme të rinisë kosovare, duke e bërë më të vështirë për ta konkurimin në tregun e punës.
Përveç kësaj, rënia e numrit të studentëve është gjithashtu shqetësuese, me vetëm 64 mijë e 817 studentë të regjistruar, një ulje prej më shumë se 5 mijë krahasuar me vitin e kaluar. Nga ky numër, 56.5% janë regjistruar në universitete publike, ndërsa 43.5% në kolegje private, duke sugjeruar një tendencë në rritje për arsimin e lartë privat.
Ekpertët e arsimit e shohin rënien e interesimit për universitetet si një pasojë të ndryshimeve demografike dhe mungesës së politikave efikase arsimore. “Ndryshimet në natalitet dhe politikat e pamjaftueshme arsimore kanë kontribuar në këtë rënie,” thotë Xhevat Rexhaj, ekspert i arsimit. Ai paralajmëron se nëse nuk merren masa të shpejta, trendi do të vazhdojë dhe do të ketë pasoja të rënda për të ardhmen e arsimit në Kosovë.
Rinor Qehaja, nga Instituti EdGuard, sheh ndryshe situatën dhe pohon se shumë të rinj po vendosin të hyjnë në tregun e punës pas shkollave profesionale, duke ndjekur trajtime shkollash teknike, që përkojnë më mirë me nevojat e tregut. Ai sugjeron se universitetet publike duhet të modernizojnë programet e tyre, të bëjnë reforma të domosdoshme dhe të forcojnë lidhjet me industrinë për të rimarrë besimin e studentëve.
Ekspertët përfundojnë se Kosova ka nevojë për reforma të thella në sistemin arsimor për të siguruar një të ardhme të qëndrueshme dhe konkurruese. Kjo përfshin një përqendrim serioz në edukimin e hershëm dhe ristrukturimin e arsimit publik për të përmbushur nevojat reale të tregut të punës.
Sigurohuni që të ndani mendimet tuaja për këto shqetësime në komentet më poshtë, dhe mos harroni të ndihmoni në përhapjen e informacionit të rëndësishëm për rënien e numrit të nxënësve dhe studentëve në Kosovë.
