Duhani që pihet globalisht është një nga shkaqet kryesore të sëmundjeve dhe vdekjeve të parakohshme që mund të parandalohen. Rreziqet e pirjes së duhanit janë të njohura: përmes procesit të djegies së duhanit, cigaret lëshojnë mbi 60 substanca kimike të njohura si kancerogjene. Janë pikërisht këto kimikate që shkaktojnë sëmundje. Sipas Organizatës Botërore të Shëndetësisë (OBSH), largimi nga pirja e cigareve zvogëlon rreziqet e sëmundjeve dhe rrit jetëgjatësinë e ish-piçave të rritur.
Për këtë arsye, OBSH-ja ka vendosur si qëllim uljen e numrit të piçave në nivel global. Në këtë drejtim, disa vende kanë filluar të zbatojnë strategji të ndryshme për të reduktuar dëmin e shkaktuar nga duhani. Përvoja krahasuese tregon se në vendet ku rritet përdorimi i produkteve alternative më pak të dëmshme* me nikotinë, është regjistruar një rënie në numrin e sëmundjeve të shkaktuara nga pirja e cigareve. Nga ana tjetër, një studim i organizatës “Smoke Free Sweden” i publikuar në vitin 2024 tregon se në vendet ku qytetarët vazhdojnë të konsumojnë cigare në përqindje të lartë, shifrat e sëmundjeve mbeten të pandryshuara.
Nëse krahasojmë të dhënat midis Suedisë dhe Gjermanisë, vërejmë se në të dyja këto vende gjatë vitit 2022, përqindja e njerëzve që përdornin nikotinë ishte e njëjtë. Sipas studimit të “Smoke Free Sweden”, në Suedi kjo përqindje ishte 23.6%, ndërsa në Gjermani – 24.9%. Megjithatë, ndryshimi midis popullsisë së këtyre dy vendeve ishte i madh në aspektin e numrit të piçave të cigareve dhe atyre që përdorin produkte nikotinike më pak të dëmshme*. Në Suedi, vetëm 5.6% e popullsisë pinin cigare, ndërsa në Gjermani kjo shifër arrinte 23.8%.
Studimi tregon se në Suedi, 139 persona për çdo 100,000 banorë kanë vdekur nga sëmundje të shkaktuara nga pirja e cigareve. Në Gjermani, kjo shifër ishte 175 persona për 100,000 banorë, pra 20% më shumë se në Suedi. Dallimi është edhe më i madh në rastet e vdekjeve për shkak të kancerit të mushkërive: në Gjermani regjistrohen 45 vdekje për 100,000 banorë, ndërsa në Suedi vetëm 29 – 36% më pak.
Gjatë dekadës së kaluar, shkenca, industria e duhanit dhe produktet nikotinike kanë evoluar shpejt. Suedia ka adoptuar modelin e “dëmit të reduktuar nga duhani” përmes rregullimit të produkteve alternative më pak të dëmshme* me nikotinë, si pjesë e përpjekjeve për të arritur një “botë pa tym” dhe për të përmbushur qëllimet e OBSH-së për reduktimin e sëmundjeve të shkaktuara nga pirja. Suedia shërben si shembull pozitiv edhe për liderët e industrisë, si “British American Tobacco” (BAT), produktet alternative të së cilës janë ndër më të përdorurat nga konsumatorët suedezë.
“Ambicioni ynë është të zvogëlojmë ndikimin në shëndetin nga biznesi ynë. Në thelb të vizionit tonë korporativ është krijimi i një ‘botë pa tym’. Kjo qasje mbështetet në reduktimin e dëmit të shkaktuar nga duhani, duke i ofruar piçave të rritur produkte pa tym që janë më pak të dëmshme*,” thotë Dr. James Murphy, i cili punon në departamentin e kërkimit dhe shkencës së BAT.
Portofoli i BAT ofron një gamë të gjerë produktesh alternative nikotinike** që mund të ndihmojnë piçat të largohen nga duhani.
*“Sot, nëse do ta përshkruaja BAT-në me një fjalë, ajo do të ishte ‘transformim’. Ne jemi në avangardë të zhvillimit dhe vlerësimit shkencor të produkteve inovative pa tym. Produktet tona pa tym nuk përfshijnë djegie si cigaret dhe për këtë arsye kanë dëm shumë më të ulët (>90-99%), me nivele të reduktuara të shumë substancave toksike që konsiderohen shkak primar i sëmundjeve të lidhura me pirjen,”** shpjegon Dr. Murphy.
Një nga alternativat më pak të dëmshme janë qeset nikotinore, si Velo, konsumi i të cilave është më i shprehur në Suedi – vendi prej nga kanë origjinën. Velo ofron një mënyrë më pak të dëmshme* për konsumimin e nikotinës pa përdorur duhan. Këto kësika nikotinore, të cilat janë më pak të dëmshme* se cigaret, ofrojnë një përvojë të re për përdoruesit e nikotinës, pavarësisht nëse janë në lëvizje apo në punë, falë përdorimit të lehtë. Nikotina fillon të lirohet pas vendosjes së kësikës nën buzën e sipërme. Velo vjen në shumë lloje shijesh, duke u mundësuar përdoruesit të zgjedhë atë që i përshtatet më së miri dhe të shijojë nikotinën pa tym. Qeset nikotinore Velo ofrojnë një zgjidhje praktike për konsumimin e nikotinës.
* Bazuar në peshën e dëshmive dhe nëse përdoruesit kalojnë plotësisht nga pirja e cigareve. Këto produkte nuk janë pa rreziqe dhe shkaktojnë varësi.
** Ky produkt nuk është pa rreziqe dhe përmban nikotinë, një përbërës që krijon varësi.
Përmbledhje:
-
Pirja e cigareve është një nga shkaqet kryesore të sëmundjeve dhe vdekjeve të parakohshme.
-
Produktet alternative më pak të dëmshme (si kësikat nikotinore) mund të ndihmojnë në uljen e dëmit.*
-
Suedia, me përdorimin e gjerë të produkteve pa tym, ka shifra shumë më të ulëta të sëmundjeve nga duhani krahasuar me Gjermaninë.
-
BAT po transformon industrinë përmes produkteve inovative si Velo, duke reduktuar dëmin (>90-99%) krahasuar me cigaret.
-
Qeset nikotinore ofrojnë nikotinë pa tym, me shije të ndryshme dhe përdorim të lehtë.
Këto produkte janë menduar vetëm për të rritur dhe nuk janë pa rreziqe.