CIVIL Media zhvilloi një intervistë me ambasadoren e Ukrainës, Larisa Dir, lidhur me disa çështje aktuale që kanë të bëjnë me aktivitetet diplomatike të Ukrainës, si dhe rreziqet më të mëdha me të cilat po përballet kombi ukrainas në këtë periudhë, përcjell PRESSnline.
CIVIL MEDIA: Çfarë pritshmërish ka Ukraina nga Samiti i NATO-s në Vilnius? A besoni se NATO do të marrë vendimin që shpreson Ukraina?
LARISA DIR: Ukraina duhet të bëhet anëtare e NATO-s – për të gjithë aleatët e Ukrainës kjo bëhet e qartë çdo ditë që kalon. Këtë e kuptojnë në Bruksel dhe duhet kuptuar edhe në kryeqytetet e vendeve anëtare të NATO-s. Ministri ynë i Jashtëm, Dmytro Kuleba, theksoi se ne po ecim me shpejtësi lundrimi në proceset euroatlantike. Pikërisht kjo duhet të jetë shpejtësia, për të parandaluar krimet e shtetit terrorist Federatës Ruse, i cili çdo ditë kryen sulme me raketa në Ukrainë, vret ukrainas, shkatërron tokat ukrainase.
Kjo është një luftë për ekzistencë – Ukraina po mbron shtetësinë dhe territorin e saj sovran. Por, duhet pasur parasysh edhe fakti që Ukraina po mbron botën euroatlantike në këtë luftë brutale. Po, ata na japin armë, ne u jemi mirënjohës të gjitha vendeve që i ofrojnë Ukrainës mbështetje të armatosur. SHBA është vendi numër 1, përsa i përket ndihmave të ofruara vlerësojmë Britaninë e Madhe, e cila ishte e para që dha armë me rreze të gjatë. Sigurisht, kontributi i Maqedonisë së Veriut është i çmuar. Ministri i Punëve të Jashtme të Republikës së Maqedonisë së Veriut, Bujar Osmani, së fundi vuri në dukje se Maqedonia e Veriut është në vendin e katërt në mesin e vendeve anëtare të NATO-s sa i përket ndihmës ushtarake për Ukrainën për kokë banori.
Ukraina vlerëson shumë mbështetjen e secilit shtet pjesëmarrës në “Grupin e Kontaktit për Mbrojtjen e Ukrainës” (format Ramstein).
Çdo vendim i Qeverisë së Maqedonisë së Veriut për të ofruar ndihmë ushtarake për mbrojtjen e Ukrainës është i rëndësishëm për vendin tonë. Ukraina shpreson se Republika e Maqedonisë së Veriut do të mbështesë të gjitha vendimet në lidhje me algoritmin e mëtejshëm për anëtarësimin e Ukrainës në NATO.
Shumica e kupton se Samiti i NATO-s në Vilnius duhet të shkojë përtej vendimit të Samitit të Bukureshtit në vitin 2008. Ukraina është një pasuri e NATO-s, në përputhje me rrethanat, duhet të merret një vendim që do të përshpejtojë rrugën e Ukrainës drejt anëtarësimit në NATO.
Duke iu rikthyer pyetjes suaj në lidhje me besimin në miratimin e vendimit të dëshiruar për Ukrainën – po, besoj se vendimi për algoritmin e qartë për anëtarësimin e Ukrainës në NATO dhe garancitë përkatëse të sigurisë do të miratohen, duke qenë se duhet të merret parasysh arsyeja, realiteti i llogarisë – një mënyrë për të parandaluar luftërat në Evropë.
CIVIL MEDIA: Ne e dimë se Ukraina, për të siguruar paqen, ka promovuar në mënyrë aktive Formulën e Paqes gjatë disa muajve të fundit. Çfarë ka të re për këtë çështje?
LARISA DIR: Keni të drejtë – po, Presidenti i Ukrainës Volodymyr Zelensky në nëntor të vitit të kaluar, gjatë Samitit të Grupit 20, prezantoi Formulën për Paqe, e përbërë nga 10 pika: rrezatimi dhe siguria bërthamore; Siguria e ushqimit; siguria energjetike; lirimin e të gjithë të burgosurve dhe të dëbuarve; zbatimin e Kartës së OKB-së dhe rivendosjen e integritetit territorial të Ukrainës dhe rendit botëror; tërheqja e trupave ruse dhe ndërprerja e armiqësive; drejtësia; ndalimi i ekocidit; parandalimi i përshkallëzimit; duke rregulluar fundin e luftës.
Nëse ju kujtohet, Samiti i Këshillit të Evropës mbështeti Formulën e Paqes të Ukrainës në rezolutën e saj përfundimtare.
Më parë, më 23 shkurt 2023, Asambleja e Përgjithshme e OKB-së mbështeti rezolutën në të cilën u regjistrua Formula për Paqe e Presidentit të Ukrainës Volodymyr Zelensky. Rusisë iu kërkua gjithashtu që të ndërpresë menjëherë armiqësitë dhe të tërheqë trupat e saj nga Ukraina brenda kufijve të saj të njohur ndërkombëtarisht.
Çdo pikë e Formulës së Paqes parashikon veprime dhe masa specifike. Ukraina u ofroi shteteve që të vendosnin për ndihmën konkrete në lidhje me realizimin e secilës pikë. Në fakt, Formula e Paqes është baza për t’i dhënë fund luftës agresive të Federatës Ruse. Në shkurt 2023, kjo rezolutë e Asamblesë së Përgjithshme të OKB-së u mbështet nga 141 vende, domethënë Formula për Paqe mori mbështetje dërrmuese, dhe në të njëjtën kohë Përfaqësuesi i Përhershëm i SHBA-së në OKB theksoi se mbështetja e Ukrainës është mbështetja e Kartës së OKB-së.
Ne i jemi mirënjohës Maqedonisë së Veriut për mbështetjen si për Rezolutën e Asamblesë së Përgjithshme të OKB-së dhe Rezolutën e Këshillit të Evropës, si dhe shpresojmë në pjesëmarrjen e Maqedonisë së Veriut në Samitin e ardhshëm të Formulës për Paqe.
Ne vlerësojmë dhe shqyrtojmë të gjitha propozimet për të rivendosur paqen në Ukrainë. Megjithatë, Formula e Ukrainës për Paqe është i vetmi plan paqeje që ka mbështetjen e OKB-së. Prandaj, është pikërisht ky plan ukrainas për arritjen e paqes që duhet të zbatohet, sepse lufta e Federatës Ruse kundër Ukrainës është ende në vazhdim në territorin sovran të Ukrainës.
CIVIL MEDIA: Ukraina inkurajon në mënyrë aktive krijimin e mekanizmave specialë të sigurisë – “koalicioni i tankeve”, “koalicioni i avionëve luftarakë”, koalicioni “Patriot”, si dhe krijimin e një mekanizmi për të dënuar Federatën Ruse për agresionin. Cili është qëllimi i formimit të një koalicioni për krijimin e një Tribunali Special në lidhje me Federatën Ruse?
LARISA DIR: Po flasim për krijimin e një institucioni – një Gjykate Speciale për të dënuar udhëheqjen e Federatës Ruse për krimin e agresionit kundër Ukrainës.
Ju e dini më mirë se kushdo për themelimin e Gjykatës Penale Ndërkombëtare për ish-Jugosllavinë dhe Tribunalit Penal Ndërkombëtar për Ruandën. Dy gjykatat speciale u krijuan me rezoluta përkatëse të Këshillit të Sigurimit të OKB-së.
Nëse shteti agresor Rusia është e pranishme në Këshillin e Sigurimit të OKB-së, ajo ndoshta do të përdorë të drejtën e vetos në votën e duhur për krijimin e Gjykatës Speciale. Shteti agresor Federata Ruse vazhdon të zërë ilegalisht një vend në Këshillin e Sigurimit të OKB-së, duke shkelur rëndë Kartën e kësaj organizate universale. Kujtojmë gjithashtu faktin se Gjykata Penale Ndërkombëtare lëshoi një urdhër arresti për kreun e shtetit terrorist, Federatën Ruse në lidhje me deportimin e paligjshëm të fëmijëve ukrainas në territorin e Federatës Ruse.
Të gjithë ata që iu bashkuan koalicionit për krijimin e një Gjykate Speciale për dënimin e Federatës Ruse për krimin e agresionit kundër Ukrainës, padyshim do të mbështesin idenë për të vënë para drejtësisë ata që kryen krimin e agresionin.
Meqenëse format e mundshme të formimit të Gjykatës Speciale janë duke u diskutuar aktualisht, ishte e rëndësishme që Ukraina të krijonte një koalicion – Grupi Bërthamë – i përfaqësuesve të shtetit për të krijuar një mekanizëm konkret. Domethënë, Ukraina, duke përdorur mjete juridike ndërkombëtare për të mbrojtur të drejtat e saj, së bashku me partnerët, për të sjellë Federatën Ruse para drejtësisë, po punon për krijimin e një organi gjyqësor që do të ketë juridiksion për të dënuar krimin dhe agresionin e Federatës Ruse kundër Ukrainë.
Koalicioni i krijuar gradualisht po zgjerohet dhe puna e tij sot lidhet me diskutimin e çështjeve ligjore për krijimin e Gjykatës Speciale. Republika e Maqedonisë së Veriut iu bashkua këtij koalicioni në prill 2023 dhe mbështet fuqishëm Ukrainën edhe në këtë çështje.
CIVIL MEDIA: Pothuajse çdo ditë, ukrainasit e nisin ditën e re me kërcënime dhe sfida të reja. Cilat janë rreziqet e veprimeve agresive të Federatës Ruse që janë përshkallëzuar tani për Ukrainën?
LARISA DIR: Përveç granatimeve të përditshme me raketa dhe artileri, të cilat gjithsesi janë kushte djallëzore për jetën normale njerëzore, ukrainasit tani po kapërcejnë pasojat e një akti tjetër të terrorizmit rus – hedhjen në erë të hidrocentralit të Kakhovës. Hedhja në erë e digës nga kriminelët rusë është terrorizëm mjedisor. Si rezultat, ka viktima njerëzore, dhjetëra vendbanime të përmbytura, qindra mijëra njerëz që nuk kanë akses në furnizimin me ujë të pijshlm, fondi natyror është në rrezik zhdukjeje.
Kjo është një tragjedi e tmerrshme me pasoja të mëdha dhe afatgjata.
Ukrainasit po i kapërcejnë pasojat e tmerrshme të kësaj fatkeqësie, por llogarisin edhe në ndihmën e vendeve partnere. Në të njëjtën mënyrë, ne mbështetemi në faktin se komuniteti ndërkombëtar do të ndihmojë në përpjekjet për të parandaluar një fatkeqësi bërthamore.
Ju e dini se që nga fillimi i pushtimit ushtarak në shkallë të gjerë të Ukrainës, Federata Ruse ka pushtuar termocentralin më të madh bërthamor në Evropë, Zaporizhya, në kundërshtim me të drejtën ndërkombëtare dhe normat dhe standardet e sigurisë bërthamore.
Kërcënimi i menjëhershëm i një incidenti bërthamor krijohet nga militarizimi i centralit bërthamor të Zaporizhya nga Rusia, veçanërisht përmes shpërthimit. Rusia tashmë është përgatitur për një akt terrorist në termocentralin bërthamor. Rusia duhet të frenohet nga krimi bërthamor. Masa të forcuara kufizuese duhet të futen kundër Federatës Ruse si një shtet terrorist, duke përfshirë industrinë bërthamore ruse.
IAEA po përpiqet të merret me synimet kriminale të rusëve, por është e vështirë. Ne duam t’i ndihmojmë ata. Në fund të shtatorit do të mbahen zgjedhjet për përbërjen e Bordit të Guvernatorëve të IAEA për periudhën 2023-2025. Ukraina mbështetet shumë në mbështetjen e kandidaturës së saj nga të gjitha vendet, përfshirë Maqedoninë e Veriut.
CIVIL MEDIA: Mësojmë se në nëntor 2023 do të mbahet një Forum Ndërkombëtar në Ukrainë me rastin e 90-vjetorit të urisë së viteve 1932-1933 në Ukrainë. A keni më shumë informacion rreth këtij Forumi Ndërkombëtar?
LARISA DIR: Ky Forum Ndërkombëtar është planifikuar të mbahet në Ditën e Përkujtimit të Viktimave të Urisë – 25 Nëntor 2023 në Kiev me pjesëmarrjen e përfaqësuesve nga segmenti i lartë i vendeve të huaja, organizata ndërkombëtare, shkencëtarë-studiues të Uria, organizatat publike.
Kjo ngjarje do të jetë shumë e rëndësishme për Ukrainën.
Gjenocidi kundër ukrainasve nga shteti agresor Federata Ruse vazhdon. Shteti terrorist i Federatës Ruse ende nuk ka hequr dorë nga qëllimi i tij – shkatërrimi i popullit ukrainas, shkatërrimi i shtetësisë ukrainase. Çdo ditë Federata Ruse vret, rrënon, shkatërron, minon, deporton me forcë fëmijë ukrainas në territorin e Federatës Ruse.
Krimi i gjenocidit-Uria e viteve 1932-1933 në Ukrainë nuk u dënua. Për më tepër, ky krim u mbulua për dekada.
Njohja më aktive e urisë së viteve 1932-1933 në Ukrainë si gjenocid filloi vetëm pas vitit 2006, kur në Ukrainë u miratua Ligji për urinë i viteve 1932-1933.
Numri i vendeve, parlamentet e të cilave njohën urinë e Ukrainës 1932-1933 si gjenocid, u rrit veçanërisht pas fillimit të pushtimit rus në shkallë të gjerë të Ukrainës. Kohët e fundit, për shembull, vetëm gjatë qershorit 2023, uria e viteve 1932-1933 në Ukrainë u njoh nga parlamentet e Luksemburgut, Sllovakisë, Kroacisë, përkatësisht parlamenti i Kroacisë mori një vendim të tillë më 28 qershor 2023, në ditën e Kushtetutës së Ukrainës.
Ky Forum Ndërkombëtar do të bëhet një lloj platforme për ndërgjegjësimin për urinë, për të kuptuar se Federata Ruse mbetet një shtet që kryen gjenocid, si dhe për solidaritet me Ukrainën.
Mbështetja morale është shumë e nevojshme për ukrainasit. Për të luftuar, për të mbijetuar. Shpresojmë gjithashtu në pjesëmarrjen e udhëheqjes së Republikës së Maqedonisë së Veriut në këtë Forum Ndërkombëtar, si dhe në një vendim të Kuvendit për të njohur urinë e viteve 1932-1933 në Ukrainë si gjenocid kundër popullit ukrainas.
