CIVIL – Qendra për Liri dënon ashpër vendimin e fundit të Ministrisë së Brendshme për propozimin e ndryshimeve në Ligjin për Armët që do t’u lejonin pronarëve civilë të armëve të blejnë municion pa miratim paraprak, por drejtpërdrejtë nga subjektet ligjore të autorizuara, pra shitësit e armëve dhe municioneve.
Kjo dëmton seriozisht sigurinë publike dhe dëmton reputacionin ndërkombëtar të Maqedonisë së Veriut.
Pasojat për Sigurinë Publike
1. Hapja e mundësive shtesë për tregti të paligjshme
Ballkani Perëndimor tashmë shërben si një burim i madh i kontrabandës së armëve të vogla dhe municioneve në Evropë. Heqja e miratimit të Ministrisë së Brendshme për prokurimin e municioneve rrit ndjeshëm rrezikun e devijimit të municioneve të ligjshme drejt rrjeteve kriminale.
2. Forcimi i krimit të organizuar dhe rrjeteve terroriste
Rrjetet e krimit të organizuar që veprojnë në të gjithë Maqedoninë e Veriut dhe vendet fqinje tashmë po forcohen për shkak të mospërputhjes dhe mangësive në kontrollin e armëve në tërësi. Qasja e liberalizuar do të thotë që më shumë municione do të hyjnë në qarkullim pa lënë gjurmë, duke i bërë ato të përshtatshme për keqpërdorim. Liberalizimi i propozuar nga Ministria e Brendshme, pra Ministri Pance Toshkovski, përfaqëson një shmangie nga Protokolli i Armëve të Zjarrit i KB (UNODC Firearms Protocol). Kjo procedurë do të kontribuojë gjithashtu në forcimin e rrjeteve terroriste, të cilat e shohin këtë si një mundësi për të krijuar rezerva municionesh.
3. Mbingarkesë e kapacitetit hetimor
Edhe pse Ministria e Brendshme e Maqedonisë së Veriut ka marrë pajisje të financuara nga BE-ja për hetimet e vendeve të krimit dhe armëve të zjarrit, departamentet përkatëse brenda Ministrisë tashmë po përballen me presion serioz. Politika e re e propozuar nga Ministri Toshkovski vetëm sa do ta ngarkojë më tej sistemin, pasi do të shfaqen predha gjurmët e të cilave do të jenë shumë më të vështira për t’u ndjekur, dhe kështu autorët e krimeve me armë do të jenë më pak të arritshëm për agjencitë e zbatimit të ligjit.
4. Dobësimi i mekanizmave të kontrollit dhe inspektimit
Mekanizmat e kontrollit dhe inspektimit, të cilët tashmë i nënshtrohen kritikave dhe besimit të reduktuar të publikut, si dhe sfidave që lidhen me korrupsionin, do të dobësohen më tej nga liberalizimi i prokurimit të municioneve për personat që zotërojnë ligjërisht armë.
Pasoja diplomatike dhe ndërkombëtare
1. Përballja e drejtpërdrejtë me normat e harmonizuara brenda dhe me BE
Si kandidate për anëtarësim në BE, Maqedonia e Veriut është e përkushtuar për të zbatuar angazhimet e përcaktuara në Udhërrëfyesin Rajonal për Kontrollin e Armëve të Vogla dhe të Lehta (Udhërrëfyes për AVL) – një iniciativë e udhëhequr nga UNDP/SEESAC në koordinim me vendet kandidate dhe BE. Ky udhërrëfyes synon të krijojë legjislacion për kontrollin e armëve dhe municioneve në përputhje të plotë me kornizën e BE dhe standardet ndërkombëtare deri në vitin 2023, si dhe të zvogëlojë ndjeshëm rrjedhën e paligjshme dhe rrezikun e devijimit të municioneve deri në vitin 2024.
2. Detyrimet ligjore për importet
Edhe pse shitjet vendase nuk rregullohen drejtpërdrejt sipas Traktatit global të Tregtisë së Armëve (ATT), Maqedonia e Veriut mbetet e detyruar të rregullojë të gjitha importet e municioneve sipas kornizës së përcaktuar në ATT. Ky derregullim nga qeveria u dërgon sinjale partnerëve vendas dhe ndërkombëtarë se vendi po largohet nga kornizat ndërkombëtare të kontrollit të armëve.
3. Imazhi i dëmtuar në procesin e integrimit në BE
Një veprim që shihet si dobësim i kontrollit të armëve do të dëmtojë seriozisht besimin e BE-së në vendin tonë.
CIVIL-i, si një organizatë me traditë 25-vjeçare në avokimin publik për kontroll të rreptë të armëve, anëtare e IANSA-s dhe Control Arms që nga fillimi, bën thirrje për tërheqjen e menjëhershme të ndryshimeve të propozuara. Ky vendim rrezikon sigurinë e qytetarëve, inkurajon aktorët kriminalë dhe dërgon një sinjal të rrezikshëm për palët e interesuara rajonale dhe evropiane.
Në vend të derregullimit, vendi duhet të miratojë: :
· Autorizim paraprak i detyrueshëm për çdo blerje municionesh nga civilët
· Regjistrim dhe monitorim të rreptë
· Modernizimin e sistemit nëpërmjet mekanizmave të automatizuar për monitorimin dhe vlerësimin e rrezikut të devijimit të armëve dhe municioneve.
Masa të tilla jo vetëm që mbrojnë qytetarët, por edhe forcojnë integrimin evropian dhe besueshmërinë e vendit.
CIVIL – Qendra për Liri
