Në vitin 2023, Toka dërgoi një seri sinjalesh misterioze sizmike që zgjatën nëntë ditë, duke i lënë shkencëtarët të hutuar. Këto sinjale, që ndodhnin çdo 90 sekonda, u shfaqën për herë të parë në shtator dhe u rishfaqën në tetor, duke nxitur një hetim më të thellë. Fillimisht dyshohej se ishin shkaktuar nga një seiche – valë të palëvizshme në trupa të mbyllur uji – studiuesit luftuan për të konfirmuar shkakun. Megjithatë, një përparim erdhi kur sateliti i avancuar i NASA-s, Topografia e Oqeanit të Ujërave Sipërfaqësore (SWOT), siguroi të dhënat thelbësore të nevojshme për të zgjidhur misterin.
Pulsi sizmik që shkaktoi hetimin e kishte origjinën nga fjordi Dickson i Groenlandës. Shkencëtarët fillimisht besuan se sinjali lidhej me një seiche, një fenomen i shkaktuar nga uji i bllokuar që lëviz para dhe mbrapa në një masë të mbyllur uji. Pulsi dukej se përputhej me sjelljen e një vale në këmbë dhe vëzhgimet e hershme sugjeruan se lidhej me një rrëshqitje toke të shkaktuar nga një megatsunami në rajon.
Megjithatë, vërtetimi i teorisë seiche nuk ishte aq i thjeshtë sa dukej. Instrumentet e mëparshme të përdorura për të matur aktivitetin sizmik në zonë nuk kishin arritur të kapnin detajet e nevojshme. Të dhënat ishin ose shumë të pakta ose u mungonte rezolucioni i nevojshëm për të ofruar prova bindëse. Sinjalet sizmike mbetën të pakapshme pavarësisht përpjekjeve të ndryshme për t’i lidhur ato me faktorë të tjerë mjedisorë.
Pika e kthesës erdhi kur Dr. Thomas Monahan dhe ekipi i tij nga Universiteti i Oksfordit vendosën të përdorin të dhëna nga sateliti SWOT i NASA-s. Ky satelit, i pajisur me instrumentin KaRIn (Ka-band Radar Interferometer), ofroi matje me rezolucion të lartë të paprecedentë. Ndryshe nga satelitët e mëparshëm, SWOT mund të kapte me saktësi detajet e luhatjeve të nivelit të ujit të fjordit, duke zbuluar valët e fshehura të shkaktuara nga seiche.
Ekipi i Monahan analizoi me kujdes çdo kalim që sateliti bëri mbi rajon gjatë shtatorit dhe tetorit. Duke përdorur të dhënat e mbledhura, ata krijuan harta të detajuara të sjelljes së fiordit, duke modeluar se si lëvizi uji pas cunamit. Kjo i lejoi ata të gjurmonin ndryshimet e lartësisë së valës, të cilat arrinin deri në 2 metra (rreth 6.5 këmbë). Hulumtimi i tyre arriti në përfundimin se sinjali sizmik përputhej me karakteristikat e një seiche në dekompozim.
Seiçet nuk janë unike për fjordet; ato mund të ndodhin në trupa të tjerë të mbyllur ose gjysmë të mbyllur ujorë, si liqenet . Megjithatë, në fjordin Dickson, kombinimi i erërave të fuqishme, ndryshimeve të presionit atmosferik dhe një cunami masiv krijoi kushte ideale për formimin e një seiçet. Ndërsa cunami përshkoi fjordin, ai zhvendosi sasi të mëdha uji, të cilat më pas lëkundeshin para dhe mbrapa për ditë të tëra. Pulsi sizmik që rezultoi ishte një pasojë e drejtpërdrejtë e këtyre lëkundjeve.
Ndërsa vetë cunamet janë ngjarje sizmike, seiche e gjeneruar nga rrëshqitja e dheut në Dickson Fjord prodhoi një lloj unik sinjali sizmik afatgjatë. Ky sinjal ishte i vështirë për t’u kapur me teknologjinë e vjetër satelitore, e cila luftonte me boshllëqe të zgjatura vëzhgimi. Megjithatë, aftësia e SWOT për të monitoruar vazhdimisht zonën dhe për të regjistruar të dhëna të sakta doli thelbësore në zgjidhjen e çështjes.
Ky zbulim nxjerr në pah fuqinë e teknologjisë moderne të vëzhgimit të Tokës. Aftësia e SWOT për të kapur të dhëna kaq të detajuara ka hapur dyer të reja për studimin e fenomeneve natyrore në rajone të largëta dhe të vështira për t’u arritur si fjordet. Shkencëtarët tani mund të vëzhgojnë dhe analizojnë proceset oqeanike me një nivel saktësie që më parë ishte e pamundur.
Siç vuri në dukje Monahan, “ky studim tregon se si mund ta shfrytëzojmë gjeneratën e ardhshme të teknologjive të vëzhgimit satelitor të Tokës për të studiuar këto procese. Analiza SWOT është një ndryshim rrënjësor për studimin e proceseve oqeanike në rajone të tilla si fjordet, të cilat satelitët e mëparshëm kishin vështirësi t’i shihnin.”
Ky zbulim i madh premton të rrisë kuptimin tonë të sjelljes oqeanike dhe lidhjen e saj me aktivitetin sizmik.
