Shkruan: Hamzi Ibraimi
Turqia, një ndër fuqitë më të rëndësishme të rajonit euroaziatik, vazhdon të luajë një rol kyç në zhvillimet politike, ekonomike dhe kulturore të shteteve ballkanike. Politikat vizionare e Presidentit Recep Tayyip Erdoğan dhe Ministrit të Jashtëm Hakan Fidan kanë thelluar marrëdhëniet e Turqisë me këtë rajon, duke synuar forcimin e bashkëpunimit reciprok dhe krijimin e një Ballkani më të qëndrueshëm dhe të integruar.
Nën drejtimin e Erdoğan-it, Turqia ka ndjekur një politikë të jashtme aktive dhe dinamike në Ballkan, e cila mbështetet në diplomacinë e butë dhe një rol aktiv në proceset ndërmjetësuese. Hakan Fidan, me përvojën e tij si strateg dhe diplomat, ka sjellë një qasje më pragmatike dhe gjithëpërfshirëse. Turqia, si një anëtare e NATO-s dhe një urë lidhëse midis Lindjes dhe Perëndimit, ka promovuar dialogun etnik dhe fetar, sidomos në Bosnjë dhe Hercegovinë, Kosovë dhe Maqedoninë e Veriut.
Përmes vizitave të nivelit të lartë dhe marrëveshjeve bilaterale, Turqia ka ofruar mbështetje konkrete për stabilitetin politik dhe përparimin e këtyre vendeve drejt integrimit euroatlantik.
Politikbërësit turq kanë theksuar shpesh rëndësinë e një Ballkani të fortë dhe të bashkuar, duke mbrojtur sovranitetin dhe pavarësinë e shteteve të rajonit.
Nën udhëheqjen vizionare të Presidentit Recep Tayyip Erdoğan, ekonomia turke ka shënuar një rritje të qëndrueshme dhe të diversifikuar, duke e kthyer Turqinë në një nga partnerët ekonomikë më të rëndësishëm për vendet e Ballkanit. Kjo rritje ka mundësuar një rol aktiv të Turqisë në ndërtimin e një infrastrukture moderne dhe në zhvillimin ekonomik të vendeve të rajonit.
Partneritetet strategjike dhe mbështetja e qeverisë turke ndaj sektorit privat kanë krijuar mundësi të reja për investime madhore në shtete si Maqedonia e Veriut, Kosova, Shqipëria, Bosnja dhe Hercegovina dhe më gjerë.
Kompanitë turke operojnë në sektorë strategjikë të Ballkanit si ndërtimi, energjia, telekomunikacioni dhe industria e turizmit. Investime të rëndësishme janë realizuar në projekte të mëdha infrastrukturore si ndërtimi i rrugëve, autostradave, aeroporteve, porteve dhe centraleve energjetike, duke rritur ndërlidhjen rajonale dhe duke lehtësuar tregtinë.
Në Maqedoninë e Veriut, për shembull, aeroporti ndërkombëtar i Shkupit, i zhvilluar dhe menaxhuar nga kompania turke TAV Airports, është kthyer në një qendër moderne transporti që ka përmirësuar lidhjet me Evropën dhe Lindjen. Ky projekt ka sjellë rritje të fluksit të udhëtarëve, duke nxitur zhvillimin e turizmit dhe ekonomisë lokale.
Në Kosovë dhe Shqipëri, kompani si Limak dhe Çalik Holding kanë kontribuar ndjeshëm në përmirësimin e infrastrukturës energjetike dhe ndërtimore, duke sjellë teknologji të avancuara, ekspertizë ndërkombëtare dhe punësim për mijëra qytetarë.
Në Shqipëri, investimet turke kanë përfshirë projekte në sektorët e hidrocentraleve dhe industrisë së ndërtimit, duke kontribuar në sigurinë energjetike dhe zhvillimin e qëndrueshëm.
Turqia, përmes agjencive të saj të specializuara si TIKA (Agjencia Turke për Bashkëpunim dhe Koordinim) dhe Diyanet (Drejtoria për Çështjet Fetare), ka luajtur një rol të rëndësishëm dhe strategjik në ruajtjen dhe promovimin e trashëgimisë kulturore osmane dhe në mbështetjen e komuniteteve myslimane në Ballkan.
Ky angazhim ka për qëllim forcimin e lidhjeve historike, rigjallërimin e identitetit kulturor të përbashkët dhe ndërtimin e një urë të qëndrueshme bashkëpunimi mes popujve të Ballkanit dhe Turqisë.
Një ndër prioritetet e TIKA-s ka qenë restaurimi i xhamive historike, teqeve dhe objekteve të tjera të trashëgimisë osmane në rajon, të cilat përbëjnë një pjesë të rëndësishme të identitetit kulturor dhe arkitekturor të Ballkanit. Projekte të suksesshme si restaurimi i Xhamisë së Plumbit në Shkodër, Xhamisë së Gazi Husrev Beut në Bosnjë dhe objekteve të ngjashme në Kosovë
dhe Maqedoninë e Veriut janë dëshmi e angazhimit të vazhdueshëm të Turqisë për mbrojtjen e trashëgimisë së përbashkët.
Përveç objekteve fetare, Turqia ka investuar në ndërtimin e shkollave, qendrave kulturore dhe institucioneve edukative në rajon, të cilat luajnë një rol të rëndësishëm në ruajtjen dhe promovimin e gjuhës, kulturës dhe historisë turke. Hapja e qendrave kulturore “Yunus Emre”, të cilat ofrojnë kurse të gjuhës turke, aktivitete artistike dhe programe të shkëmbimit kulturor, ka kontribuar në rritjen e ndërgjegjësimit për kulturën turke dhe në forcimin e dialogut ndërkulturor.
Presidenti Recep Tayyip Erdoğan dhe Ministri i Jashtëm Hakan Fidan kanë theksuar rëndësinë e një identiteti kulturor dhe historik të përbashkët midis Turqisë dhe vendeve të Ballkanit. Sipas tyre, një identitet i tillë ndihmon në tejkalimin e ndasive historike, duke nxitur harmoninë ndërfetare dhe ndërkulturore. Këto përpjekje janë të orientuara drejt krijimit të një të ardhmeje më të integruar, në të cilën vlerat e përbashkëta kulturore dhe fetare shërbejnë si bazë për bashkëpunimin afatgjatë dhe stabilitetin rajonal.
Një aspekt tjetër i rëndësishëm është mbështetja e arsimit dhe zhvillimit të burimeve njerëzore.
Turqia ka ofruar mijëra bursa studimi për studentët ballkanikë, duke u mundësuar atyre të ndjekin arsimin e lartë në universitetet më të mira turke. Këto programe arsimore jo vetëm që kanë përgatitur elita të reja profesionale dhe politike, por edhe kanë forcuar lidhjet mes brezave të rinj të Ballkanit dhe Turqisë. Përmes shkollimit në Turqi, studentët jo vetëm që përfitojnë njohuri akademike, por gjithashtu krijojnë lidhje të ngushta kulturore dhe shoqërore me vendin mikpritës.
Turqia ka luajtur një rol kyç në promovimin e tolerancës fetare dhe bashkëjetesës paqësore në rajon. Përmes mbështetjes së institucioneve fetare dhe programeve të edukimit fetar, Diyanet ka ndihmuar në forcimin e harmonisë ndërfetare dhe në luftën kundër ekstremizmit.
Aktivitetet edukative dhe sociale të Diyanetit kanë promovuar mesazhe paqeje, uniteti dhe bashkëjetese, duke krijuar një klimë të qëndrueshme fetare dhe shoqërore në komunitetet myslimane të Ballkanit.
Megjithëse disa qarqe kanë ngritur shqetësime për rritjen e ndikimit turk në Ballkan, politikat e Presidentit Recep Tayyip Erdoğan dhe diplomacia e Ministrit të Jashtëm Hakan Fidan janë të orientuara drejt krijimit të bashkëpunimit afatgjatë dhe stabilitetit rajonal. Në vend që të imponojë ideologji, Turqia ndjek një qasje të diplomacisë së butë, duke u fokusuar në partneritete të barabarta dhe përfitime reciproke. Përmes projekteve të mëdha infrastrukturore, investimeve ekonomike dhe mbështetjes për zhvillimin social dhe kulturor, Turqia ka dëshmuar se synon të kontribuojë në zhvillimin e qëndrueshëm të rajonit, pa ndërhyrë në çështjet e brendshme të vendeve ballkanike. Politikat e saj janë të ndërtuara mbi dialogun e hapur, respektimin e sovranitetit dhe mbështetjen për vendimmarrje të pavarur nga qeveritë lokale.
Lidhjet e ngushta mes Turqisë dhe vendeve të Ballkanit kanë rezultuar në përfitime të prekshme për rajonin. Investimet turke në industrinë, arsimin, shëndetësinë dhe infrastrukturën kanë kontribuar në përmirësimin e cilësisë së jetës për komunitetet lokale dhe në rritjen e kapaciteteve zhvillimore të vendeve përkatëse.
Gjithashtu, bashkëpunimi në fusha strategjike si siguria, energjia dhe tregtia ka krijuar një klimë të favorshme për stabilitet afatgjatë dhe përshpejtimin e proceseve të integrimit euroatlantik. Kjo qasje ka për qëllim forcimin e ndërlidhjes rajonale, duke e kthyer Ballkanin në një zonë të paqes, zhvillimit dhe progresit. Turqia nuk synon të rivalizojë aktorët e tjerë ndërkombëtarë në rajon, por të jetë një partner strategjik dhe i besueshëm për të gjithë vendet që aspirojnë zhvillim të qëndrueshëm dhe bashkëpunim ndërkombëtar.
Nën udhëheqjen e Presidentit Recep Tayyip Erdoğan dhe vizionit diplomatik të Ministrit të Jashtëm Hakan Fidan, Turqia ka konsoliduar një pozicion të palëkundur si partner strategjik dhe faktor kyç i stabilitetit në Ballkan. Duke kombinuar diplomacinë e butë, investimet ekonomike dhe mbështetjen për ruajtjen e trashëgimisë kulturore dhe fetare, Turqia ka demonstruar përkushtim të sinqertë për të ndihmuar rajonin në kapërcimin e sfidave të së kaluarës dhe në krijimin e një të ardhmeje të përbashkët të qëndrueshme. Projektet e suksesshme në infrastrukturë, ekonomi dhe arsim kanë kontribuar në rritjen e mirëqenies së vendeve të rajonit, duke krijuar një bazë të fortë për bashkëpunimin afatgjatë.
Mbështetja e vazhdueshme për dialogun ndërfetar dhe ndërkulturor, përmes institucioneve si TIKA dhe Diyanet, ka forcuar harmoninë sociale dhe ka përmirësuar marrëdhëniet midis komuniteteve të ndryshme në rajon.
Në një rajon ku sfidat gjeopolitike dhe historike shpesh përplasen, qasja e Turqisë ndaj partneritetit të barabartë dhe respektimit të sovranitetit të shteteve është bërë një model për stabilitet dhe zhvillim. E ardhmja e këtij bashkëpunimi qëndron në thellimin e marrëdhënieve të bazuara në besim të ndërsjellë, përfitime konkrete dhe dialog të hapur, duke e kthyer Ballkanin në një urë të paqes, progresit ekonomik dhe integrimit ndërkombëtar.
Kësisoj, roli i Turqisë në Ballkan është një shembull pozitiv i ndikimit që një partner i përkushtuar mund të ketë në një rajon të ndjeshëm, duke krijuar një të ardhme të mbështetur në stabilitet, zhvillim dhe mirëqenie të përbashkët.
