Samiti në Tiranë ka përfunduar dhe liderët rajonalë dhe europianë po përmbledhin përshtypjet nga takimet dhe qëndrimet e shprehura aty. Sot, kur Evropa është në luftë, mbledhja e të gjithë yjeve politike ballkanike dhe evropiane në një vend është një mesazh më vete, dhe për Maqedoninë dhe Tiranën mikëpritëse është një tjetër dozë optimizmi se rruga e gjatë me dekata drejt anëtarësimit në BE do të shndërrohet në një autostradë nëpër të cilën do të “ngasin” më shpejt.
BE-ja ka vënë në tryezë një paketë ndihme prej një miliardë eurosh për vendet e Ballkanit Perëndimor, në mënyrë që ata të mund të furnizojnë më të varfërit me energji elektrike dhe ngrohje dhe të investojnë në burimet e rinovueshme të energjisë.
Edi Rama i cilësoi vendimet e Samitit fantastike dhe historike.
Por ku ndodhet Maqedonia në konstelacionet e tilla dhe a mund të konstatojmë se mbajtja e Samitit në Tiranë ka një lloj simbolike edhe për Shkupin? Sidomos sepse të gjithë u kthyen në shtëpi me ndjenjën e realizimit të një samiti të suksesshëm, me përjashtim të kryeministrit maqedonas, i cili ka detyrën më të vështirë në një mjedis të ndërlikuar politik – t’i bëjë ndryshime kushtetuese që kërkojnë 80 vota në parlament, të cilat ai nuk i ka aktualisht. Mirëpo kryeministri, Dimitar Kovaçevski e la të kuptohet se në bisedimet që ka pasur në Tiranë me liderët francezë dhe gjermanë, Macron dhe Scholz, është trajtuar edhe kjo temë.
“Me Macron dhe Scholz, të cilët janë mbështetësit tanë të mëdhenj, ne gjithmonë kemi diskutime konstruktive për të ardhmen evropiane të Maqedonisë së Veriut. Jemi duke diskutuar për proceset aktuale në vend, veçanërisht për pjesën e procesit të skriningut që ka filluar, si dhe për sfidat me të cilat po përballemi dhe po i kalojmë me sukses”, ka thënë Kovaçevski.
Sfidat për ndryshimet kushtetuese janë variabile në ambientin tonë që lidhet për këtë çështje, veçanërisht në koalicionin qeverisës ku ka turbulenca për këtë gjë që duhet arritur – ndryshimet kushtetuese.
Komisioneri Evropian për Zgjerimin Oliver Varhei tha se “vendeve të Ballkanit Perëndimor u ofrohet anëtarësimi në BE dhe kjo është arsyeja pse samiti po mbahet në Tiranë”. Kryeministri i Shqipërisë, Edi Rama, nga ana tjetër, i priti të ftuarit e lartë me këngë e valle shqiptare, por edhe me opera dhe valle moderne, theksuan gazetarët në një përshkrim që i bën në kapërcimin e padyshimtë politik, ekonomik dhe kulturor që Shqipëria ka bërë gjatë viteve të fundit.
Spiros Sofos, një studiues shkencor në London School of Economics, fokusi i të cilit është edhe Ballkani, në një prononcim për NovaTV, e vlerësoi samitin në Tiranë si të parin jashtë BE-së, qëllimi i të cilit ishte të jepte sinjale konkrete në vend të premtimeve të paqarta. vendet e Ballkanit Perëndimor janë pjesë e procesit të integrimit evropian. Dhe se ai ia arriti qëllimit sepse jep një shpresë të re për përshpejtimin e procesit për Shqipërinë dhe Maqedoninë.
“Ky premtim i ri është produkt i nevojës së BE-së për të shmangur infiltrimin rus në rajon. Kjo bën që ndërsa lufta e bën Ballkanin Perëndimor më të rëndësishëm strategjikisht, BE-ja e kupton se duhet të jetë më aktive dhe më reaguese ndaj vendeve të Ballkanit Perëndimor. “Shqipëria dhe Maqedonia përfituan nga Samiti, ndërkohë që nuk pati një angazhim real praktik për Bosnjën dhe Serbinë, e cila mbetet e dyzuar se ku dëshiron të shkojë”, vlerëson Sofos.
Deklarata e përbashkët nga Samiti BE-ja vazhdon të mbështetë plotësisht angazhimin e partnerëve të Ballkanit Perëndimor për bashkëpunimin rajonal përfshirës dhe forcimin e marrëdhënieve të fqinjësisë së mire edhe me Shtetet Anëtare të BE-së. Vazhdon të jetë i rëndësishëm zbatimi në mirëbesim dhe me rezultate të prekshme i marrëveshjeve dypalëshe, ku përfshihen Marrëveshja e Prespës me Greqinë dhe Traktati për Marrëdhëniet e Fqinjësisë së Mirë me Bullgarinë.
Bashkëpunimi rajonal dhe marrëdhëniet e fqinjësisë së mirë, duke përfshirë edhe vendet anëtare të BE-së, kanë një pikë të veçantë në Deklaratën e dalë nga Samiti i Tiranës, ku zbatimi i marrëveshjeve dypalëshe, përfshirë Marrëveshjen e Prespës dhe Marrëveshjen e Miqësisë me Bullgarinë, përmendet si domethënëse. . “Nevojiten përpjekje të mëtejshme për të forcuar pajtimin dhe stabilitetin rajonal, si dhe për të gjetur dhe zbatuar zgjidhje përfundimtare, gjithëpërfshirëse dhe detyruese për mosmarrëveshjet dypalëshe dhe çështjet që i kanë rrënjët në të kaluarën, në përputhje me të drejtën ndërkombëtare dhe parimet e vendosura”, thuhet në tekst. lexon..
Të pranishmit përshëndetën gjithashtu përpjekjet evropiane për dialogun ndërmjet Beogradit dhe Prishtinës dhe përkujtuan se pakoja e mbështetjes energjetike prej një miliard euro grante, e cila mund të sjellë investime prej 2.5 miliardë euro, do t’i ndihmojë Ballkanit Perëndimor të kapërcejë krizën energjetike.
Kjo mund të shihet nga lajmi i parë pozitiv nga samiti i djeshëm – marrëveshja e nënshkruar nga operatorët e telekomunikacionit nga vendet e BE-së dhe nga Ballkani Perëndimor për uljen e çmimeve të roaming-ut ndërmjet BE-së dhe rajonit, që do të garantojë një ulje të ndjeshme të kostove të roaming-ut nga 1 tetori i vitit 2023, dhe tarifat të arrihen ame çmimet kombëtare janë planifikuar të arrihen deri në vitin 2027.
Sipas drejtorit ekzekutiv të Institutit të Prespës, Andreja Stojkovski, takimi në Tiranë ishte një mundësi e jashtëzakonshme për të ripërtërirë angazhimin e ndërsjellë ndërmjet BE-së, 27 shteteve anëtare dhe 6 shteteve të rajonit.
“Ana pozitive ishte fakti se për herë të parë një shtet nga rajoni është nikoqir i samitit dhe përfundimi i marrëveshjes për roaming më të lirë ishte shumë më i dobishëm. Megjithatë, për sukses të plotë mungon debati dhe ndërmarrja e angazhimeve specifike që do të nënkuptojnë afate për përfundimin e zgjerimit dhe pranimin përfundimtar të të gjitha vendeve nga Ballkani Perëndimor”, tha ai për NovaTV.
Deklarata është nënshkruar nga dhjetë operatorë, pothuajse nga i gjithë rajoni, përveç “Vodafone” dhe “IPCO”, dhe më i madhi i BE-së, si “Deutsche Telecom”. Sipas Komisionerit Evropian për Zgjerim, Varheji, nënshkrimi i Deklaratës është pikërisht ajo që është reale dhe konkrete nga integrimi i rajonit në BE dhe se aktivitete të tilla do të forcohen edhe më shumë në periudhën e ardhshme.
Gazetari i Deutsche Welle, Bernd Riegert, përfundon artikullin e tij se liderët u mblodhën për të konfirmuar edhe një herë se – përfundimisht, një ditë, të gjitha shtetet e Ballkanit do të pranohen në BE. Presidenti i Komisionit Evropian Von der Leyen tha, jo për herë të parë, theksoi se shpejtësia e anëtarësimit varet nga vetë shtetet kandidate për në BE.
