Dokumenti “Presidency Conclusions on Enlargement” (ST 16933/25) e vendos zgjerimin në kornizë gjeostrategjike, por i rikthen vendet kandidate te logjika e thjeshtë e procesit: asnjë rrugë drejt BE-së nuk ecën me retorikë; ecën vetëm me standarde, meritë dhe zbatim të detyrimeve.  Në këtë kuptim, pika 6 — e cila thekson se në Ballkanin Perëndimor marrëdhëniet e fqinjësisë së mirë dhe bashkëpunimi rajonal janë “elemente thelbësore” të zgjerimit dhe të Procesit të Stabilizim-Asociimit, duke kërkuar zgjidhjen e mosmarrëveshjeve bilaterale dhe çështjeve të trashëguara “në përputhje me të drejtën ndërkombëtare” — është shumë më tepër se një formulë diplomatike. 
Për Maqedoninë e Veriut, kjo pikë rezonon si një pasqyrë e hidhur: vendi ka vite që e ka kthyer kapitullin e “fqinjësisë së mirë” jo në instrument të stabilitetit dhe integrimit, por në justifikim të ngecjes, në alibi të brendshme politike dhe, në rastin më të keq, në një kulturë shtetërore ku marrëveshjet trajtohen si dekor diplomatik, jo si detyrim i zbatueshëm. Kjo nuk është thjesht kritikë morale; është pikërisht logjika e zgjerimit: nëse nuk menaxhon të kaluarën në mënyrë të pjekur dhe të parashikueshme, nuk mund të menaxhosh as të ardhmen si shtet anëtar.
Kur “bilateralja” bëhet mekanizëm vetë-bllokimi
Në teori, pika 6 i fton të gjithë partnerët të zgjidhin mosmarrëveshjet bilaterale dhe çështjet e trashëguara.  Në praktikë, Maqedonia e Veriut është shembulli më i qartë se si një vend kandidat mund të ngecë jo sepse “BE-ja nuk e do”, por sepse vetë nuk ndërton kapacitet politik për t’i mbyllur konfliktet e së shkuarës dhe për të mbajtur një kurs të qëndrueshëm shtetëror.
Këshilli e artikulon këtë në mënyrë të drejtpërdrejtë në seksionin e dedikuar: ai rikujton rëndësinë e arritjes së rezultateve konkrete dhe zbatimit “në mirëbesim” të marrëveshjeve bilaterale, përfshirë Marrëveshjen e Prespës me Greqinë dhe Traktatin e Miqësisë/Fqinjësisë së Mirë me Bullgarinë, në përputhje me Kornizën Negociuese.  Kjo fjali e vetme shpjegon pse pika 6 “i rri si kostum” Shkupit: sepse integrimi i Maqedonisë së Veriut nuk është më vetëm çështje reformash teknike; është çështje e besueshmërisë së shtetit për të zbatuar marrëveshje që vetë i ka nënshkruar dhe për të mos e ri-politizuar identitetin sa herë që i duhet një fitore e shpejtë elektorale.
Përgjegjësia nuk është vetëm “jashtë”: dështimi kushtetues si provë e mungesës së konsensusit
Nëse fqinjësia e mirë është testi i pjekurisë politike, ndryshimet kushtetuese janë testi i kapacitetit institucional. Këshilli nënvizon se Maqedonia e Veriut ende nuk i ka përmbyllur ndryshimet kushtetuese për të cilat është angazhuar; dhe se Konferenca e radhës Ndërqeveritare do të thirret “pa vonesa të mëtejshme dhe pa vendim politik shtesë” sapo ky angazhim të zbatohet sipas procedurave të brendshme. 
Kjo është një kritikë e ftohtë dhe e saktë: problemi nuk është “mungesa e vullnetit të BE-së”, por mungesa e vullnetit të mjaftueshëm të shumicës parlamentare për të marrë përgjegjësinë e vendimeve të vështira. Dhe pikërisht këtu lidhet pika 6 me realitetin e Shkupit: kur shteti nuk arrin të prodhojë konsensus të brendshëm për angazhime ndërkombëtare, ai fillon t’i trajtojë mosmarrëveshjet bilaterale si fat, jo si sfidë e menaxhueshme.
“Fqinjësia e mirë” pa shtet të së drejtës është fasadë
Këshilli e bën edhe më të qartë pse Maqedonia e Veriut nuk po ecën: në fushën e sundimit të ligjit, “nuk është bërë progres gjatë vitit të fundit”.  Ky vlerësim nuk është periferik; është bërthama e Klasterit 1 (Fundamentals). Pa drejtësi të pavarur dhe integritet institucional, edhe marrëveshjet me fqinjët mbeten të brishta, sepse zbatimi i tyre varet nga cikli politik, jo nga shteti.
Dokumenti kërkon forcimin e pavarësisë së gjyqësorit dhe integritetit (përfshirë forcimin e Këshillit Gjyqësor në linjë me rekomandimet e misionit peer review 2023 dhe opinionin e Komisionit të Venecias), përforcimin e luftës kundër korrupsionit dhe krimit të organizuar, si dhe një bilanc real me hetime, ndjekje penale, dënime përfundimtare dhe konfiskim pasurish në rastet e korrupsionit të nivelit të lartë. 
Me fjalë të tjera: Shkupi mund të bëjë deklarata “për fqinjësi të mirë”, por nëse sistemi i drejtësisë nuk prodhon rezultate, atëherë edhe politikat e fqinjësisë së mirë mbeten të manipulueshme, të kthyeshme dhe të kapshme nga interesat e ditës.
Zgjedhjet lokale 2025: konkurruese, por me plagë strukturore
Një tjetër element që e demaskon narrativën e progresit është vlerësimi për zgjedhjet lokale (tetor–nëntor 2025): ato u konsideruan përgjithësisht konkurruese, por me mangësi procedurale; ndërkohë reforma zgjedhore gjithëpërfshirëse mbetet e domosdoshme, përfshirë adresimin e rekomandimeve të OSCE/ODIHR dhe Komisionit të Venecias. 
Ky është një sinjal i qartë se vendi ende nuk e ka mbyllur kapitullin e standardeve bazë demokratike. Dhe, në kontekstin e pikës 6, kjo ka peshë: fqinjësia e mirë kërkon stabilitet institucional dhe një demokraci që nuk ndërtohet mbi polarizim të përhershëm. Vetëm kështu mund të zbuten “çështjet e së shkuarës” pa u kthyer në armë politike.
Ironia strategjike: Shkupi “shkëlqen” në politikën e jashtme, por ngec në shtetndërtim
Këshilli e vlerëson fort Maqedoninë e Veriut për bashkëpunimin e qëndrueshëm dhe rreshtimin e plotë me Politikën e Përbashkët të Jashtme dhe të Sigurisë së BE-së (përfshirë masat kufizuese) dhe për pjesëmarrjen në misionet CSDP.  Ky është kompliment serioz dhe i merituar. Por është edhe kontrasti më i dhimbshëm: një vend që dërgon sinjale të qarta gjeopolitike, por nuk arrin të prodhojë përparim të prekshëm në sundimin e ligjit dhe të mbyllë nyjet e fqinjësisë së mirë.
Në një proces meritokratik, kjo nuk mjafton. BE-ja nuk është vetëm aleancë vlerash në politikën e jashtme; është standard i brendshëm i qeverisjes. Dhe pikërisht këtu pika 6 bëhet vendimtare: “zgjidhni mosmarrëveshjet bilaterale” nuk është thirrje për kompromis abstrakt, por kërkesë për shtet funksional që mban fjalën dhe nuk e kthen historinë në instrument të bllokimit.
Përfundim: Pika 6 si diagnozë e vonesës së Shkupit
Nëse duhet të përmblidhet pesha e pikës 6 për Maqedoninë e Veriut, ajo është kjo: BE-ja nuk po kërkon miqësi “emocionale” me fqinjët, por sjellje shtetërore të parashikueshme, zbatim marrëveshjesh në mirëbesim dhe kapacitet për ta mbyllur trashëgiminë e konflikteve në përputhje me të drejtën ndërkombëtare. 
Sot, Shkupi nuk po dështon sepse i mungon “narrativa evropiane”. Po dështon sepse nuk po e shndërron fqinjësinë e mirë në politikë shtetërore të qëndrueshme dhe reformën në produkt institucional. Derisa të ndodhë kjo, Maqedonia e Veriut do të vazhdojë të ketë një status të çuditshëm: e lavdëruar për orientimin strategjik, por e kritikuar për mos-ecjen reale — dhe, në një proces ku standardi matet me vepra, kjo do të thotë një gjë: ngecje e zgjatur, e prodhuar nga vetë vendi. 
