Pronarët e bizneseve të vogla në Bullgari po përballen me shqetësim me ndryshimin e ardhshëm të monedhës nga leva në euro, pasi shumë prej tyre kanë frikë se kjo mund të jetë një tjetër krizë me të cilën duhet të përballen.
Shqetësimet lindin ndërsa vendi ballkanik me 6.4 milionë banorë, përgatitet të kalojë nga monedha e tij kombëtare në atë evropiane më 1 janar 2026.
Në qytetin jugor bullgar të Haskovos, familja Terziev hapi dyqanin e saj të parë organik më shumë se 10 vjet më parë. Me biznesin e tyre të vogël që tashmë ka përballuar disa kriza, tani ajo përballet me një sfidë të re – kalimin në euro.
Nikolay Terziev, pronari i dyqanit, thotë se ka filluar etiketimin e produkteve me monedhën e re, por me një shqetësim të konsiderueshëm.
“Asnjë pronar dyqani nuk është ekonomist. Ajo që na shqetëson është informacioni që po marrim nga të njohurit e ngushtë në vendet që tashmë e kanë adoptuar euron – po, treguesit ekonomikë përmirësohen, por popullsia bëhet më e varfër. Por më shumë biznese të mëdha fitojnë”, shpjegoi Terziev.
Bullgaria është e pazakontë në atë që e lidhi levin me euron që nga fillimi i bashkimit monetar në vitin 1999, madje edhe para se të bashkohej me BE-në në vitin 2007. Bullgaria gjithashtu ka nivele shumë të ulëta borxhi, vetëm 24.1% të prodhimit ekonomik vjetor.
Kjo është shumë nën nivelin prej 60% të vendosur në kriteret ekonomike për anëtarësim në eurozonë. Hapi i fundit ishte të sillte inflacionin nën nivelin e referencës prej 2.8%, ose jo më shumë se 1.5% më të lartë se mesatarja e tre anëtarëve më të ulët të eurozonës.
Megjithatë, gjatë muajit të kaluar, ka pasur një rritje të dukshme të çmimeve të furnizuesve, duke ngritur shqetësime për falimentim të mundshëm.
“Konvertimi i Bullgarisë në euro nuk është problemi ynë më i madh. Problemi ynë i madh është ajo që po shkakton rritjen e çmimeve. Është e thjeshtë – kur çmimet rriten dhe fuqia blerëse e njerëzve është e ulët, siç është rasti në Bullgari, njerëzit blejnë më pak dhe ju shisni më pak”, tha Terziev.
Shqetësimet më të mëdha kanë të bëjnë me janarin e vitit të ardhshëm, kur të dy monedhat do të jenë në qarkullim për një muaj.
“E dimë shumë mirë se kaosi do të fillojë në fillim të janarit. Nga janari, do të na duhet të japim kusurin në euro; do të na duhet të llogarisim në eurocentë”, tha Terziev për Euronews Bulgaria.
“Do të na duhet vazhdimisht të shkëmbejmë leva për euro dhe të shkojmë në banka. Do të na duhet të punojmë dhe të shkëmbejmë para në të njëjtën kohë. Fizikisht, nuk e di se si do ta menaxhojmë këtë”, shtoi ai.
Por jo të gjithë klientët e dyqaneve organike të Terziev nuk e shohin blerjen në euro; sondazhi më i fundit i Eurobarometrit i kryer nga BE tregoi se 50% e bullgarëve ishin kundër dhe 43% pro.
Disa nga arsyet e tyre përfshijnë frikën nga inflacioni, mosbesimin ndaj institucioneve zyrtare në një vend që ka pasur shtatë qeveri në katër vjet dhe dezinformimin e përhapur në mediat sociale. Në Haskovo, shumë banorë thonë se nuk po nxitojnë të shkëmbejnë paratë e tyre.
“Jo, nuk kam shumë për të shkëmbyer”, tha një klient.
“Është absurde. Për momentin, zgjedh të qëndroj optimist dhe besoj se nuk do të jetë e nevojshme”, tha një tjetër.
Edhe pse shumë njerëz i frikësohen ndryshimit, të tjerë kanë shprehur besim.
“Jam shumë e lumtur që Bullgaria do të miratojë euron. Shpresoj që kjo ta ndihmojë vendin ekonomikisht. Nuk jam e shqetësuar”, tha një kliente, Monika Boyuklieva.
“Nuk mendoj se inflacioni është shkaktuar nga euro – është për shkak të faktorëve të tjerë. Shpresoj që gjithçka të shkojë mirë dhe të mos ketë ndonjë rritje të madhe të çmimeve”, shtoi Boyuklieva.
Muajin e kaluar, zyrtarët e BE-së dhanë dritën jeshile që Bullgaria të bëhet anëtari i 21-të i eurozonës, një projekt kyç i Brukselit që synon thellimin e lidhjeve midis vendeve anëtare.
Duke filluar nga 8 gushti, të gjitha çmimet me pakicë duhet të shfaqen në të dy monedhat. Të gjitha bankat duhet të shkëmbejnë lev deri në fund të vitit 2026.
Banka Kombëtare Bullgare do të shkëmbejë kartëmonedha dhe monedha nga lev në euro për një periudhë të pakufizuar.
