Situata politike në Maqedoninë e Veriut edhe këtë vit ishte e polarizuar, gjë që ndikoi në mosfunksionimin e institucioneve demokratike. Korniza ligjore edhe pse mbetet e favorshme për organizimin e zgjedhjeve demokratike, nuk është bërë asnjë përparim gjatë periudhës së raportimit për të adresuar dhe zbatuar rekomandimet e pazgjidhura të OSBE-ODIHR-it dhe Komisionit të Venecias. Ashtu si në raportet e mëparshme, legjislacioni zgjedhor duhet të rishikohet në mënyrë gjithëpërfshirëse për të adresuar mospërputhjet në kohën e duhur, gjithëpërfshirëse dhe transparente, nënvizon raporti i Komisionit Evropian për Maqedoninë e Veriut në pjesën ku vlerëson legjislacionin zgjedhor, transmeton Portalb.mk.
Në raport flitet për grupin punues të ngritur në prill 2023 nga Ministria e Drejtësisë për reformën zgjedhore, i ngarkuar me zbatimin e rekomandimeve të pazgjidhura të OSBE/ODIHR-it dhe hartimin e një Kodi të ri Zgjedhor. Grupi i punës, nënvizon raporti, ende nuk ka dhënë ndonjë rezultat të rëndësishëm. Nevojitet rishikim gjithëpërfshirës i legjislacionit për procesin zgjedhor për të adresuar mospërputhjet ekzistuese dhe për të harmonizuar më tej sistemin me standardet evropiane dhe ndërkombëtare.
Një proces i gjerë konsultativ duhet të mbështesë këtë reformë.
Saktësia e regjistrit zgjedhor duhet të përmirësohet përmes kontrolleve sistematike, rishikimeve dhe përditësimeve të të dhënave.
Përpara zgjedhjeve të ardhshme, Komisionit Shtetëror të Zgjedhjeve duhet t’i ndahen me kohë resurset e nevojshme, në mënyrë që ta kryejë mandatin e tij në mënyrë efikase dhe të pavarur.
Qeverisja
Sa i përket qeverisjes, raporti ka lëvdata për periudha të caktuara. “Që nga konferenca e parë ndërqeveritare politike që hapi negociatat e anëtarësimit në BE me Maqedoninë e Veriut në korrik 2022, institucionet kanë mobilizuar burime të konsiderueshme për t’u angazhuar në mënyrë aktive në procesin e skriningut, i cili po vazhdon pa probleme. Qeveria rriti gjithashtu përpjekjet e saj për të komunikuar përfitimet praktike të anëtarësimit në BE për qytetarët. Qeveria duhet të intensifikojë punën e saj për të çuar përpara agjendën e reformave të BE-së”.
Megjithatë, kërkohen hapa të përhershëm dhe vendimtarë për të përshpejtuar zbatimin e reformave të BE-së dhe për të ecur përpara në procesin e negociatave të anëtarësimit në BE.
“Bashkëpunimi ndërpartiak mbetet jetik në këtë drejtim. Autoritetet duhet të përmbahen nga miratimi i masave ad hoc të cilat nuk janë në përputhje me acquisin e BE-së dhe standardet evropiane”, thuhet në raport.
Kërkohet që Maqedonia e Veriut të vazhdojë të forcojë Strukturat negociuese të BE-së dhe arritja e një koordinimi të shëndoshë ndërmjet ministrive dhe institucioneve të linjës, duke zhvilluar më tej ekspertizën e lidhur me acquisin e BE-së në të gjithë administratën publike.
“Situata ndëretnike mbeti e qetë në përgjithësi, me raste të izoluara tensioni mes protestave në verën e vitit 2022 kundër propozimeve të dizajnuara për të hequr pengesat për hapjen e negociatave të anëtarësimit në BE. Komisioni për Marrëdhëniet Ndër-Komuniteteve vazhdoi të nxisë dimensionin multi-etnik dhe multikulturor të shoqërisë, veçanërisht duke organizuar aktivitete ndërkulturore në mesin e studentëve. Marrëveshja Kornizë e Ohrit e vitit 2001, e cila nxit karakterin multietnik të shoqërisë, vazhdoi të zbatohet”, nënvizohet në raport.
Është kritikurar progresi i kufizuar sa i përketreformës së vetëqeverisjes lokale, kryesisht lidhur me decentralizimin fiskal. Përfitimet fiskale që dalin nga ndryshimi i vitit të kaluar në Ligjin për financimin e njësive të vetëqeverisjes lokale, thuhet se ende nuk janë ndjerë nga komunat.
” Qeveria duhet të përmirësojë urgjentisht kuadrin normativ dhe financiar në përputhje me programin 2021-2026 për zhvillim të qëndrueshëm vendor dhe decentralizim. Komunat kanë vazhduar të përjetojnë vështirësi të mëdha financiare si pasojë e inflacionit dhe rritjes së kostove të energjisë. Qeveria dhe komunat duhet të konsiderojnë ngritjen e një mekanizmi të përhershëm bashkëpunimi me qëllim të ringjalljes së dialogut ndërinstitucional ndërmjet niveleve të ndryshme të qeverisjes, veçanërisht në lidhje me procesin e negociatave për anëtarësim në BE”, shton KE.