Psikologu amerikan dhe autori i bestsellerëve, Jonathan Haidt, ka ngritur një alarm të fuqishëm për atë që e quan krizë të shëndetit mendor tek fëmijët, e shkaktuar kryesisht nga përdorimi i tepërt i telefonave inteligjentë dhe rrjeteve sociale.
Gjatë një vizite në Mbretërinë e Bashkuar, Haidt promovoi një libër të tij “The Anxious Generation”, i cili ka shitur 1.7 milionë kopje dhe ka ndikuar në hartimin e ligjeve të reja në disa vende. Ky libër ka krijuar valë diskutimesh, duke nxitur prindërit, mësuesit dhe politikanët të rishikojnë qasjen e tyre ndaj teknologjisë dhe ndikimit të saj në fëmijëri.
Mesazhi i tij është i qartë: shpërthimi i teknologjisë digjitale që nga viti 2010 ka shoqëruar një rritje të ndjeshme të ankthit, depresionit dhe vetëlëndimit tek të rinjtë. Kjo rritje e nivelit të stresit është e lidhur ngushtë me mënyrën se si platformat sociale operojnë, duke ofruar stimulim të vazhdueshëm dhe presione për t’u kyçur në jetën online.
Ai propozon katër norma thelbësore për të ndalur këtë “riprogramim të madh” të fëmijërisë: pa telefona inteligjentë para moshës 14 vjeç, pa rrjete sociale para moshës 16 vjeç, shkolla pa telefona dhe më shumë lojë të lirë dhe të pavarur jashtë shtëpisë. Këto propozime janë të dizajnuara për të rikthyer fëmijët në aktivitete tradicionale dhe sociale që ndihmojnë në zhvillimin e shëndoshë emocional.
Punimet e tij kanë pasur ndikim në legjislacion në disa vende. Në Australi, ndalimi i rrjeteve sociale për nën 16-vjeçarët pritet të hyjë në fuqi më vonë këtë vit, pjesërisht i frymëzuar nga libri i tij. Ky hap i rëndësishëm reflekton një ndjesi të re që po rritet për zgjidhjen e kësaj krize mendor.
Në Mbretërinë e Bashkuar, Haidt është në kontakt me zyrtarë të qeverisë dhe ka marrë pjesë në takime në Parlament për të shtyrë përpara ndryshime konkrete. Ai po bisedon me politikanët dhe ekspertët për të rritur ndërgjegjësimin mbi ndikimet negative të teknologjisë dhe për të krijuar një udhëzues të qartë për prindërit dhe edukatorët.
“Qëllimi nuk është t’i izolojmë fëmijët nga jeta sociale, por t’i mbrojmë nga platformat që synojnë t’ua rrëmbejnë vëmendjen”, thotë Haidt. Ai shpreh shqetësimin se fëmijët sot po rrezikojnë të mos zhvillohen si individë të plotë, nëse vazhdojnë të ekspozohen ndaj kësaj forme të re të varësisë.
Ndërsa shqetësimet për shëndetin mendor të brezit digjital rriten në mbarë botën, kërkimet e Haidt-it po ofrojnë si diagnozën, ashtu edhe një plan veprimi për ta përballuar këtë krizë. Rritja e ankthit dhe depresionit tek të rinjtë ka nxitur debat në lidhje me përgjegjësinë e platformave digjitale në këtë çështje, duke theksuar nevojën për masa më të rrepta dhe edukim më të mirë mbi përdorimin e teknologjisë.
