Memedali Jusufi
Toleranca dhe barazia njerëzore padyshim janë fryt i njohjes hyjnore në formën e saj të dëlirë. Zoti na ka pajisur qëllimisht me Njohuri Hyjnore, në mënyrë që të kuptojmë vetveten dhe rolin tonë në shoqërinë njerëzore, dhe si rrjedhojë e kësaj të zhvillojmë marrëdhënie njerëzore të bazuara në tolerancë dhe në barazi.
Historianët e fesë thone se fete ngerthejne ne vete simboliken primordiale te njeshmerise trascedentale te hyut, ndaj dhe teologët flasin për prezencen e berthames ezoterike ne religjion qe garanton pritshmerite natyrore dhe forcen e pamposhtur shoqerore. Njohësit e mesjetës dhe etnologët përdorin termin “konvergjencë ndërfetare”. Sociologët dhe historianët sekularë priren nga termat “tolerancë”, “bashkëjetesë” apo “harmoni fetare
Vlen për theksuar që në fillim se ndjenja për besim në një fuqi absolute të quajtur Zot ka qenë pjesë shpirtërore e njeriut që nga momentet e para të daljes së tij mbi sipërfaqen e tokës. Kjo ndjenjë është dhe do të vazhdon të jetë prezentë pandërprerë te krijesa e quajtur njeri. Historia nuk njeh njerëz të cilët nuk kanë besuar në një fuqi absolute të cilën e kanë definuar dhe emëruar sipas shkallës së akceptimit të tyre.
Nderrimet kulturologjike dhe qytetruese ne boten moderne do te ndikojne ne paraqitjen e ndryshimeve serioze ne te menduarit dhe te gjykuarit per religjionin e tjetrit. NJeriu bashkohore dekada me radhe do te jete i ballafaquar me disa realitete dhe fenomene te karakterit religjioz, thote Metin Izeti teolog i njohur , sic jane ; arti , veprat filozofike -teologjike si dhe personat e gjallle te cilet i takojne nje religjioni dhe kulture te caktuar , mirpo vlera e tyre kulturologjike eshte univerzale dhe nuk mund te kontestohet nga asnje njeri me mendje te shendoshe qe meret me kete dukuri.
Larmia, ndryshueshmëria si dhe llojllojshmëria e njerëzve është një akt i qëllimshëm i Zotit për njohjen dhe afrimin e tyre mes vete, e jo për të treguar ose shprehur urrejtje ndaj njëri-tjetrit në baza racore fisnore apo edhe religjioze. Këtë e theksoi edhe Kur’ani që në fillim të shpalljes së tij:
“O ju njerëz, vërtetë Ne ju krijuam juve prej një mashkulli dhe prej një femre, ju bëmë popuj e fise që të njiheni ndërmjet vete. Ndërsa më i ndershmi ndër ju është ai i cili më së shumti ka frikën e Zotit. Zoti është i gjithëdijshëm dhe hollësisht i njohur për çdo gjë “ (49:13)
Bazuar në këtë citat kur`nor gjeneza njerëzore ka vetëm një burim dhe vetëm një Krijues- Zotin. Ndarja në fise, etnitete e popuj të ndryshëm është zgjedhje dhe vullnet i Zotit për njerëzit, andaj si i tillë duhet pranuar dhe respektuar nga të gjithë. Sikur Zoti të donte Ai të gjithë njerëzit do ti krijonte një komunitet të vetëm. Dhuna në fe nuk ekziston në bazë të librit hyjnor Islam Kuranit. Sipas shkencëtarëve të gjenezës njerëzore njerëzit 99.9% kudo në bota kanë të njëjtat elemente përbërëse dhe krijuese të tyre.
Prandaj shkaqet eventuale të grindjeve, përçarjeve, e ndonjëherë edhe të kacafytjeve tek njerëzit, të inspiruar sipas përkatësisë kombëtare, raciale, fetare etj., mund të jenë rezultat i injorancës, zemërngushtësisë si dhe fanatizmit të tepruar, e kurrsesi element natyral i vet qenies së njeriut.
Shqiptarët falë predikimeve të drejta të prijësve të tyre fetarë, që herët i kishin kuptuar këto fakte të rëndësishme hyjnore duke kuptuar fenë si vlerë shpirtërore të çdo njërit e jo si element përçarës. Siç dihet me depërtimin e feve të ndryshme në tokat shqiptare gjatë periudhave të ndryshme kohore, u bë edhe ndasia fetare në mes popullit shqiptar. Këtë ndasi invazorët e shqiptarëve përpiqeshin t’i thellojnë vazhdimisht, sidomos grekët dhe serbët si mënyrë për përçarjen dhe dobësimin e tyre. Për fat të mirë qëllimi i errët i armiqve nuk u realizua dhe përfundoj pa sukses te shqiptarët, sepse asnjëherë nuk u shkaktua asnjë konflikt në baza fetare ndër shqiptarët, siç ka pasur raste të tilla drastike në të kaluarën në Evropë dhe në disa vende të Azisë.
Toleranca fetare e popullit shqiptar mbështetet në vetëdijen kombëtare në faktin se të gjithë shqiptarët të të gjitha besimeve janë të një gjaku dhe të një gjuhe, kanë origjinën, truallin dhe traditën e përbashkët. Kjo vetëdije ka ndikuar fuqishëm në kohezionin kombëtar në përmasa më të gjëra dhe ka mobilizuar popullin shqiptar gjatë historisë për tu bërë rezistencë e përpjekjeve të vazhdueshme të të huajve që ta përçajnë dhe ta sundojnë.
Se sa e madhe ishte dhe vazhdon të jetë toleranca fetare mes shqiptarëve tregon një dukuri e rrallë dhe e pashoqe në Ballkan. Fjala është për familjet e përziera për nga besimi, për familjet që jetojnë së bashku në një shtëpi dhe që kanë çdo gjë të përbashkët përveç fesë, sepse një pjesë e sajë janë myslimanë e pjesa tjetër katolikë. Familje të tilla ka pasur dhe ende ka si në Has, Rugovë, Dushkajë të Gjakovës, Suharekë, Karadak, në Lug të Baranit dhe në shumë zona tjera të Kosovës dhe në Malësi.
Toleranca fetare ndër shqiptare gjithmonë ka qenë në shkallën e duhur. Gjatë muajit të Ramazanit gratë e b
