Sepse gjuha nuk jeton në libra — ata mund të digjen.
Nuk jeton në mure — ato mund të shemben.
Shqipja nuk është çështje gjykatash, burokracish apo vendimesh administrative.
Shqipja jeton në zemra.
Dhe zemra — veçse zemra — nuk pushtohet dot.
FJALIMI i plote i ambasadoriot DENION MEIDANI
Të nderuar akademikë, studiues, pedagogë, përfaqësues institucionesh, të ftuar të nderuar,
Miq të Manastirit,
Është kënaqësi e veçantë të jem sot këtu, pikërisht në vendin ku më shumë se një shekull më parë u mor një vendim që ndryshoi rrjedhën e historisë sonë. Atje ku, përtej dallimeve dhe ndasive, u vendos të ndërtohej një alfabet i përbashkët — një mjet që do t’i jepte gjuhës sonë formë, ritëm dhe vazhdimësi.
Këtu, në Manastir, 117 vite më parë, njerëz me prejardhje të ndryshme, me dialekte të ndryshme, me përvoja të ndryshme, zgjodhën të krijonin diçka që i bashkonte: alfabetin e shqipes.
Ishte një akt i jashtëzakonshëm maturie dhe vizioni.
Alfabeti nuk është thjesht një rresht shkronjash.
Alfabeti është korniza e mendimit, themeli mbi të cilin rritet arsimi, krijimi, letërsia, shkenca.
Është harta e mënyrës si mendojmë dhe si dialogojmë me botën.
Sa herë udhëtoj, aq më shumë e kuptoj sa larg ka arritur kjo gjuhë që u kodifikua pikërisht këtu. Që nga ditët e mërgimeve të mëdha e deri sot, ajo ka jetuar dhe është studiuar në Itali, Francë, Gjermani, Zvicër, në Nju Jork, Toronto, Sidnej, deri në qytete të Australisë ku kam pasur nderin të dërgoj Abetaret e shqipes, si ftesë për fëmijët që të mbajnë gjallë lidhjen me origjinën e tyre.
Shqipja ka bërë një udhëtim të jashtëzakonshëm.
Ka qëndruar gjallë në kohë perandorish, luftrash, shpërnguljesh; ka ndryshuar, është pasuruar, është integruar.
Dhe sot ajo studiohet në universitete nga Glasgou deri në Pekin, nga Nju Jorku deri në Masaçusets.
Shqipja ka qenë strehë kur s’kishim atdhe.
Ka qenë urë kur ishim të ndarë.
Ka qenë forcë kur nuk kishim armë.
Ka qenë lutje kur nuk kishim altare.
Ka qenë shpresë kur çdo gjë tjetër dukej e humbur.
E megjithatë ajo nuk u thye.
Nuk u përkul.
Nuk u shua.
As kur u mohua, as kur u ndalua, as kur u përqesh, as kur u përndoq.
Sepse gjuha nuk jeton në libra — ata mund të digjen.
Nuk jeton në mure — ato mund të shemben.
Shqipja nuk është çështje gjykatash, burokracish apo vendimesh administrative.
Shqipja jeton në zemra.
Dhe zemra — veçse zemra — nuk pushtohet dot.
Sot, këtu në Manastir, ne nuk kujtojmë vetëm atë që ndodhi 116 vite më parë.
Ne nderojmë atë që ende po ndodh: një gjuhë që jeton, që rritet, që transformohet, që udhëton më larg se kufijtë tanë fizikë.
Dua të shpreh vlerësimin më të sinqertë për të gjithë ata që çdo ditë punojnë me përkushtim për ta mbajtur gjallë dhe të fortë gjuhën shqipe — mësuesit, studiuesit, botuesit, dhe prindërit e diasporës.
Në mënyrë të veçantë, dua të vlerësoj punën e kësaj tribune shkencore këtu në Manastir, ku gjuhëtarë dhe ekspertë të fushës po merren me çështje thelbësore të gjuhës tonë, përfshirë analizën dhe rishikimin e Abetares — jo vetëm si mjet mësimor, por si gur themeltar i formimit kulturor dhe vetëdijes kombëtare.
Ky diskutim profesional është një dëshmi e qartë se gjuha shqipe nuk është thjesht e trashëguar, por e mirëmbajtur dhe e përditësuar me mendim shkencor.
Çdo përpjekje për të reflektuar, për të përmirësuar, për të përditësuar, është shenjë maturie dhe vizioni, siç ishte edhe vendimi këtu, 117 vite më parë.
Gjuha shqipe është e gjallë sepse ka njerëz që e mbajnë gjallë.
Le ta ruajmë me dinjitet fjalën, si dëshmi e asaj që jemi dhe si udhërrëfyes i asaj që duam të bëhemi. Sepse kur gjuha qëndron e fortë, qëndron e fortë edhe e ardhmja.
Rroftë gjuha shqipe!
