Edhe pse konsumi i cigareve në nivel global është në trend zbritës, numrat po zvogëlohen shumë ngadalë. Pothuajse çdo vit, rreth tetë milionë njerëz vdesin për shkak të sëmundjeve të lidhura me djegien e duhanit me pak tym. Sipas analizës “No smoke – less harm” (Pa tym, më pak dëm), ky të dhënë përfaqëson një sfidë të madhe për shëndetin publik, sidomos në lidhje me numrin e jetave që mund të shpëtoheshin nëse duhanpirësit të fillonin të përdornin produkte nikotinike më pak të dëmshme*.
Kjo mundësi u shfrytëzua me sukses në Suedi. Ulja drastike e normave të duhanpirjes gjatë viteve u arrit përmes edukimit, masave për kontrollin e përhapjes së duhanit dhe përmes miratimit dhe disponueshmërisë së produkteve alternative nikotinike pa tym, më pak të dëmshme. Përparimi në Suedi u ndihmua gjithashtu nga përdorimi tradicional në vend i “snus-it”, i cili është një produkt oral duhanor pa tym, dhe tani prioritetin e kanë marrë qesjet nikotinike orale. Një pjesë e arsyeve për uljen e përdorimit të cigareve është edhe fakti se suedezit theksojnë dëmin nga djegia e duhanit, por jo nga nikotina.
“Edhe pse nikotina mund të krijojë varësi, ajo nuk shkakton kancer. Studimet e kanë vërtetuar këtë fakt prej kohësh. Fatkeqësisht, mite të rëndësishme për nikotinën vazhdojnë të qëndrojnë si midis mjekëve ashtu edhe te publiku”, thuhet në analizën suedese “No smoke less harm”, ku cituhen perceptimet e gabuara për nikotinën.
Nga ana tjetër, në analizën “The Global Case for Nicotine Pouches” (Rasti Global për Qesjetë Nikotinike) theksohet se norma e duhanpirjes brenda Bashkimit Europian ngec në 24%, ndërkohë që dëshmitë gjithnjë e më shumë tregojnë për përdorimin e një qasjeje gjithëpërfshirëse që mbështet alternativat nikotinike ndaj duhanpirjes. Bazat shkencore për këtë qasje kurrë nuk kanë qenë më të forta, dhe suksesi pioner i Suedisë tregon se statusi i “vendit pa tym” nuk është imagjinar, por i arritshëm brenda BE-së.
Vëllimi i dëshmive që favori zon qesjetë nikotinike ka arritur një shtrirje të konsiderueshme. Instituti Federal Gjerman për Vlerësimin e Rreziqeve (BfR), një nga agjencitë më të respektuara evropiane të toksikologjisë, jep ndoshta përkufizimin më të saktë për potencialin e qesjeve: “Kalimi nga cigaret në përdorimin e qesjeve nikotinike mund të përfaqësojë një ulje të rrezikut shëndetësor te duhanpirësi”, konkludoi BfR në vlerësimin e tij gjithëpërfshirës të vitit 2022. Analiza e BfR zbulon dallime të mëdha midis cigareve dhe qesjeve nikotinike. Ndërsa cigaret përmbajnë kimikale të dëmshme të prodhuara përmes djegies, qesjetë nikotinike përmbajnë nikotinë të krijuar farmaceutikisht me nivele më të ulëta të komponimeve toksike.
Ndryshe nga cigaret, të cilat përmbajnë kimikale të dëmshme të lëshuara përmes djegies, qesjetë nikotinike e eliminojnë plotësisht edhe duhanin edhe djegien. Përveç Institutit Federal Gjerman për Vlerësimin e Rreziqeve, edhe agjencia amerikane FDA dhe Komiteti Britanik për Toksikologjinë kanë konkluduar se kalimi nga cigaret në qesjetë nikotinike mund të përfaqësojë një dëm më të vogël* për duhanpirësit.
Në analizën “No smoke – less harm” shtohet se Suedia dhe të dhënat e shëndetësisë publike janë një shembull për tezën se “pa tym ka më pak dëm” dhe njëkohësisht vendi është frymëzim për të gjithë të tjerët që synojnë të ulin numrat e vdekjeve të shkaktuara nga përdorimi i cigareve.
“Në Mbretërinë e Bashkuar, 40% e publikut beson se nikotina shkakton kancerin e lidhur me duhanpirjen, pavarësisht se autoritetet kombëtare shëndetësore (NHS) theksojnë se: ‘Nikotina në vetvete nuk shkakton kancer, sëmundje të mushkërive, sëmundje të zemrës ose insult cerebral dhe është përdorur me siguri për vite të tëra në ilaçe për t’i ndihmuar njerëzit të lënë duhanin. Edhe pse nikotina shkakton varësi, ajo është relativisht e sigurt për shëndetin'”, theksohet në analizën “No smoke – less harm”.
Sipas shkrimeve, një raport i tillë i NHS do të hedhë dritë të re mbi profilin më pak të dëmshëm* të nikotinës kur konsumohet në produkte pa tym. Një produkt i tillë janë qesjetë nikotinike orale, konsumi i të cilave nuk prodhon tym. Midis atyre më popullore në Suedi janë qesjetë nikotinike Velo***, prodhuesi i të cilave është kompania “British American Tobacco”, e cila është përfshirë aktivisht në ndërtimin e një “bote pa tym”.
“Njerëzit ende zgjedhin, për arsye të ndryshme, të pinë duhan. Megjithatë, nuk duhet të jetë kështu. Janë shfaqur produkte të reja pa tym, të cilat, edhe pse shkaktojnë varësi, janë alternativa më pak të dëmshme* ndaj duhanpirjes. Çelësi është se, përmes investimeve të konsiderueshme dhe zhvillimit të produkteve gjatë shumë viteve, këto produkte të reja janë bërë shumë më të mira në plotësimin e kërkesave të konsumatorëve dhe i inkurajojnë duhanpirësit e rritur të bëjnë një kalim të plotë. Kjo është, në thelb, ajo që nënkuptojmë me ndërtimin e një ‘bote pa tym'”, thotë drejtori ekzekutiv i BAT, Tadeu Marroco.
Ndryshe nga produktet e tjera alternative nikotinike, qesjetë nuk kërkojnë asnjë lloj ngrohjeje dhe nuk prodhojnë tym, gjë që i bën ato të përshtatshme për përdorim në të gjitha mjediset. Qesjetë nikotinike orale, në formën e qesjeve të vogla poroze celulozike, janë produkte të përshtatshme shoqërorisht që përmbajnë nikotinë pa duhan dhe absorbohen përmes membranës së mukozës gojore. Ato vihen në treg me standarde cilësore dhe sigurie produkti. Qesjetë nikotinike janë një risi për krijuesit e politikave që kërkojnë zgjidhje të bazuara në dëshmi për reduktimin e dëmit të lidhur me duhanpirjen. Hulumtimi “Power in a pouch” (Fuqia në një qese) tregoi se në anketë gjithëpërfshirëse të kryer me ish-duhanpirës, qesjetë nikotinike i tejkaluan të gjitha mjetet e tjera ndihmëse për largimin nga duhani dhe të anketuarit i vlerësuan qesjetë nikotinike si metoda më efikase.
Qesjetë nikotinike Velo*** janë në dispozicion edhe në tregun vendas, me shije dhe forca nikotinie të ndryshme.
-
Në bazë të peshës së dëshmive dhe përfaqëson një kalim të plotë nga pirja e cigareve.
** Snus është një produkt me duhan për përdorim oral (i përdorur tradicionalisht në Suedi), ndërsa qesjetë nikotinike*** janë produkte që nuk përmbajnë duhan, përmbajnë nikotinë dhe janë produkte nikotinike më pak të dëmshme* në krahasim me cigaret tradicionale. Këto produkte nuk janë të sigurta dhe përmbajnë nikotinë, një përbërës që shkakton varësi.
*** Ky produkt nuk është i sigurt dhe përmban nikotinë, një përbërës që shkakton varësi.
