Lufta globale kundër pirjes së duhanit tregon se ato vende që zbatojnë politika progresive dhe zgjidhje inovative po bëjnë hapat më të mëdhenj në uljen e pasojave të dëmshme të përdorimit të cigareve.
Në një analizë të titulluar “Tale of two nations – a comparative study of how France and Sweden are faring in the fight against smoking”, organizata “Smoke Free Sweden” krahason qasjet krejtësisht të ndryshme të ndjekura nga autoritetet në Suedi dhe ato në Francë. Ndërsa Suedia po arrin rezultate drejtuese në nivel botëror, duke lejuar përdorimin e gjerë të produkteve nikotinike më pak të dëmshme, Franca po vendos ndalesa për alternativat që mund të ulnin ndjeshëm shkallën e pirjes së cigareve në shoqëri.
Në këtë analizë, studiohet se Franca po e humb betejën. Në vitin 2012, sipas të dhënave nga Eurobarometer, 28% e popullsisë së rritur në Francë ishin duhanpirës, ndërsa në Suedi ky përqindje ishte 11.4%. Dymbëdhjetë vjet më vonë, Franca regjistron një rënie të parëndësishme në 27%, ndërsa në Suedi përqindja e duhanpirëve është vetëm 5.3%. Në të njëjtën kohë, vendi skandinav arriti në fund të 2024 të bëhej vendi i parë në botë “pa tym” me një shkallë pirjeje nën 5%, duke arritur kështu objektivat e Organizatës Botërore të Shëndetësisë dhe Bashkimit Europian. Franca mbetet larg nga synimi për t’u bërë “vend pa tym” deri në vitin 2040, dhe me ritmin aktual të uljes së duhanpirëve, është pak e mundshme që të arrijë këtë objektiv para vitit 2100.
Përkundrazi, suksesi suedez bazohet në idejinë e nxitjes së përdorimit të produkteve nikotinike*, si snusi, çantaret nikotinike, vapet dhe pajisjet që ngrohin duhanin, si alternativa më pak të dëmshme** për të rriturit që pinë duhan.
Ndërsa kjo strategji inovative e bazuar në prova duhet të shërbejë si udhërrëfyes për politikat e vendeve të tjera në botë, Franca po shkon në drejtim të kundërt. Vendi planifikon të ndalojë çantaret nikotinike dhe të vendosë kufizime strikte për alternativat pa tym, në vend që të japë përparësi qasjes ndaj produkteve më pak të dëmshme, shkruhet në analizë.
Aty shtohet se modeli efektiv suedez është rezultat i një eksperimenti afatgjatë, sipas të cilit kalimi nga pirja e cigareve në përdorimin e produkteve nikotinike pa tym** çon në uljen e dëmit për shëndetin publik. Incidenca e kancerit në Suedi është 41% më e ulët se mesatarja evropiane, dhe në vend regjistrohen 38% më pak vdekje të shkaktuara nga kanceri.
*Në vend që të ndalojë ose të kufizojë ashpër produktet nikotinike, Suedia i pranoi alternativat më pak të dëmshme**. Tranzicioni filloi me snusin tradicional, dhe më pas lista u zgjerua me cigaret elektronike (2015) dhe çantaret nikotinike (2018). Duke u bërë këto alternativa të disponueshme dhe të pranueshme shoqërisht, Suedia uli me sukses shkallën e pirjes me 54% që nga viti 2012,* shtohet në analizë.
Në thelb të qasjes, theksohet, janë tre veprime kyçe:
Legalizimi i produkteve nikotinike më pak të dëmshme** në internet dhe në dyqane.
Lejimi i reklamave për të rritur ndërgjegjësimin për alternativat me dëm më të ulët.
Tatim proporcional, duke ulur akcizat për produktet nikotinike dhe duke rritur taksat për cigaret, duke stimuluar kështu braktisjen e pirjes.
Nga ana tjetër, Franca ka zbatuar dhe planifikon të vendosë kufizime shtesë për alternativat nikotinike, duke përfshirë cigaret elektronike dhe çantaret nikotinike.**
-
Në janar 2022, organi këshillues i shëndetësisë franceze ndryshoi udhëzimet e mëparshme për mjekët, duke thënë se ata nuk duhet të rekomandojnë cigaret elektronike si alternativë zyrtare ndaj pirjes së duhanit. Masat represive u intensifikuan në 2024, kur ministrja e shëndetësisë, Geneviève Darrieussecq, shpalli se planifikon të ndalojë çantaret nikotinike, duke i cilësuar si “të rrezikshme”, pavarësisht nga suksesi i tyre i dukshëm në ndihmën e suedezeve për të lënë cigaret, thuhet në krahasim.
Masat e tilla të qeverisë franceze sugjerojnë një qasje të fokusuar në ndalime, në vend të reduktimit të dëmit, pavarësisht nga provet se produktet alternative nikotinike** mund të ndihmojnë duhanpirësit të heqin dorë. Qasja konservatore franceze e ndalimeve ka rezultuar në një ulje prej vetëm 1% të shkallës së pirjes për më shumë se një dekadë (nga 28% në 27%), duke treguar, në krahasim, superioritetin e strategjisë suedeze.
Suksesi i qasjes suedeze është një nxitje për industrinë, e cila gjithnjë e më shumë përfshin në portofolin e saj një numër të madh të produkteve alternative nikotinike dhe vazhdon të zhvillojë teknologjinë e prodhimit për të reduktuar pasojat e dëmshme për shëndetin nga përdorimi i produkteve duhanore.
-
Shumë organizata dhe rregullatorë të shëndetësisë publike mbështesin përdorimin e produkteve pa tym. Megjithatë, për të siguruar që potenciali i plotë i strategjisë së reduktimit të dëmit nga duhani të shfrytëzohet, nevojitet një fokus shumë më i madh: (i) për t’u siguruar që të rriturit duhanpirës në të gjitha tregjet botërore të kenë qasje në produktet pa tym, (ii) për të përmirësuar saktësinë e strategjive qeveritare të shëndetësisë në lidhje me produktet pa tym, dhe (iii) për të krijuar korniza ligjore që balancojnë standardet për këto produkte me nxitjen e të rriturve për të lënë pirjen, mendon Dr. James Murphy, drejtor i departamentit “Kërkime dhe Shkencë” në “British American Tobacco”.
Kompania shet në treg një numër të madh të produkteve nikotinike, ndër të cilat janë çantaret nikotinike Velo* dhe pajisja elektronike Glo, e cila ngroh duhanin në vend që ta djegë atë. Sipas prodhuesit, të gjitha këto produkte alternative me nikotinë janë më pak të dëmshme se pirja e cigareve. Për më tepër, nuk kanë erë tymi cigareje, nuk lënë hi* dhe shkaktojnë më pak ndryshime në ngjyrën e dhëmbëve*.
-
Ky produkt nuk është pa rrezik dhe përmban nikotinë, një përbërës që shkakton varësi.
-
Bazuar në peshën e dëshmive dhe duke supozuar një kalim të plotë nga pirja e cigareve. Këto produkte nuk janë pa rrezik dhe shkaktojnë varësi.
-
Krahasuar me cigaret dhe/ose snus. Bazuar në teste laboratorike. Rezultatet individuale mund të ndryshojnë. Ky produkt nuk zvogëlon njollat ekzistuese në dhëmbë. Faktorë të tjerë mund të kontribuojnë në njollat e dhëmbëve.
