METIN IZETI
Besimi, dashuria dhe përmbushja e detyrave morale janë themele të rëndësishme të jetës së njeriut. Nëpërmjet Kuranit, haditheve të Pejgamberit (paqja dhe bekimi qofshin mbi të), ne gjejmë udhëzime të çmuara për të jetuar një jetë të plotë dhe kuptimplotë.
Kurani është fjala e All-llahut dhe burimi kryesor i udhëzimeve për njeriun. Ajetet e Kuranit na mësojnë rëndësinë e besimit të patundur dhe të drejtësisë. Për shembull, në Ajetin 2:177 thuhet:
“E vërteta nuk qëndron në atë që ju e ktheni fytyrat tuaja kah lindja ose perëndimi, por e vërteta është besimi në All-llahun, në Ditën e Gjykimit, në engjëjt, në Librin e Shenjtë dhe në pejgamberët.”
Ky ajet thekson që besimi i vërtetë nuk është thjesht një ritual, por një ndërgjegjësim i thellë dhe një angazhim ndaj veprave të mira.
Një ajet tjetër i fuqishëm është 49:13, ku thuhet:
“O njerëz, Ne ju krijuam nga një mashkull dhe një femër dhe ju bëmë popuj dhe fise që të njihni njëri-tjetrin. Me të vërtetë, më i nderuari ndër ju te All-llahu është ai që është më i devotshëm.”
Kjo na kujton që të gjithë njerëzit janë të barabartë dhe që vlera e njeriut matet me devotshmërinë e tij ndaj Zotit, jo me statusin ose pasurinë e tij.
Hadithet e Pejgamberit Muhamed (paqja dhe bekimi qofshin mbi të) ofrojnë një kuptim të thellë
të praktikës së besimit. Një hadith i njohur thotë:
“Asnjëri prej jush nuk është besimtar i vërtetë derisa të dëshirojë për vëllain e tij atë që dëshiron për veten e tij.”
Ky hadith na mëson rëndësinë e solidaritetit dhe mirësisë ndaj të tjerëve. Besimi nuk është vetëm një marrëdhënie midis njeriut dhe Zotit, por gjithashtu një angazhim për të ndihmuar të tjerët.
Një hadith tjetër i fuqishëm është:
“All-llahu është i bukur dhe e do bukurinë.”
Kjo na kujton që të kemi kujdes për veten tonë dhe për mjedisin tonë, duke reflektuar bukurinë e krijimit të Zotit.
Mevlana Xhelaluddin Rumiu, një nga mendimtarët më të njohur sufi, ka shkruar fjalë të thella që na ndihmojnë të kuptojmë dashurinë hyjnore dhe transformimin e shpirtit. Ai thotë:
“Ti nuk je një pikë ujë në oqean. Ti je i gjithë oqeani në një pikë ujë.”
Kjo fjalë na kujton që shpirti ynë është i lidhur ngushtë me Zotin dhe që ne kemi potencialin për të reflektuar pafundësinë e Tij.
Rumiu gjithashtu thotë:
“Dje isha i zgjuar, kështu që doja të ndryshoja botën. Sot jam i urtë, kështu që po ndryshoj veten time.”
Kjo na tregon që ndryshimi fillon nga brenda dhe që përmirësimi i vetes është hapi i parë drejt një bote më të mirë.
Porositë e mësipërme na japin një udhëzim të plotë për jetën. Ato na mësojnë që besimi i vërtetë nuk është thjesht një seri ritualesh, por një mënyrë jetese që përfshin dashurinë, drejtësinë dhe mirësinë.
Për shembull, Kurani na mëson rëndësinë e drejtësisë, hadithet na tregojnë se si ta praktikojmë këtë në jetën e përditshme, dhe Mevlana na inspiron të thellojmë kuptimin tonë për dashurinë hyjnore. Së bashku, këto burime na ndihmojnë të ndërtojmë një shoqëri të drejtë dhe harmonike.
Në këto porosi ne gjejmë një pasuri të pamatshme udhëzimesh për jetën. Këto burime na kujtojnë që besimi i vërtetë fillon me një zemër të pastër dhe një angazhim për të bërë të mirën. Ato na inkurajojnë të kërkojmë drejtësi, të ndajmë dashuri dhe të përmirësojmë veten tonë. Në një botë të ndarë nga konfliktet dhe pasiguritë, këto mesazhe na japin shpresë dhe na udhëzojnë drejt një jete të plotë dhe kuptimplotë.
Siç thotë Mevlana:
“Mos u bëj shkëmb që nuk lëviz kur përrenj rrjedhin pranë. Bëhu lëvizje, bëhu rrjedhë, bëhu dashuri.”
Le të ndjekim këtë udhëzim dhe të bëhemi dritë në botën tonë.
————————
Ramazani është muaji i dashurisë. Është muaji kur afërsia me Allahun rritet, kur njeriu, duke i rezistuar dëshirave të vetes, e njeh veten, rritet dhe piqet. Është një periudhë kohore kur njeriu, duke kuptuar kufijtë e vetes dhe duke “kaluar nga vetja dhe dëshirat e tij”, arrin te “E Vërteta”. Në këtë periudhë, kur “dashuritë simbolike” janë shpesh në qendër të vëmendjes, është shumë me peshë që të rikujtojmë “dashurinë e vërtetë”, pra për “dashurinë ndaj Hakut/të Vërtetës”?
Dashuria e vërtetë dhe e përjetshme është dashuria për Hakun. Mexhnuni, fillimisht u dashurua në Lejlën, duke përjetuar dashurinë njerëzore, por pasi nuk arriti të bashkohej me të dhe vuajti nga dhimbja, ai u pjek dhe arriti te “dashuria hyjnore”.
Allahu i mëson njeriut, përmes përvojës shpirtërore, se dashuritë e tjera janë të përkohshme. Njeriu që mbajnë zi dhe bie në depresion për shkak të dashurive të kësaj bote, pozita, epshi, pasuria, që kanë marrë fund, duhet të drejtohet drejt shpirtit të vet dhe dashurisë hyjnore. Rruga për këtë është të njohësh vetveten. Sepse “ai që e njeh vetveten, e njeh Zotin e tij”. “Dhembja e dashurisë, ankthi i zemrës dëshmojnë për të. Asnjë sëmundje nuk është si sëmundja e zemrës.
Dhembja dhe sëmundja e të dashuruarit janë të ndryshme nga të gjitha sëmundjet e tjera. Dashuria është një mjet që zbulon sekretet e Allahut. Dashuria shpirtërore është një udhërrëfyes që na çon drejt përjetësisë.
Dashuritë e përkohshme që bazohen vetëm në dëshirat e jashtme nuk janë dashuri e vërtetë, ato janë thjesht dëshira. Fundi i këtyre dashurive është i dhimbshëm. Dashuria e njerëzve të përkohshëm (të vdekurve dhe atyre që do të vdesin) nuk mund të jetë e përjetshme. Sepse i vdekuri nuk mund të kthehet tek ne. Por dashuria e vërtetë, dashuria e përjetshme (dashuria për Hakun), qoftë në shpirt apo në sy, mbetet gjithmonë e freskët si një lule e njomë.
Zgjedhja e dashurisë së përjetshme, dashurisë për Allahun, dhuron elikzirin e kuptimit që i jep jetë shpirtit dhe mban gjallë. Dashuria për epiqendrën e ekzistencës rrugëton në drejtim të nderit dhe lumturisë. Nuk ka asnjë mik apo shok për dhembjen e dashurisë. Në këtë botë materiale, i dashuruari nuk ka asnjë të afërt. Nuk ka njeri më të çmendur se i dashuruari. Mendja është e verbër dhe e shurdhër ndaj pasionit të dashurisë.
Sepse çmenduria e të dashuruarit nuk është çmenduria që të gjithë e njohin. Në mjekësi nuk ka rregulla për të shëruar dhembjen e dashurisë. Nëse një mjek do të pësonte këtë lloj çmendurie, ai do të lante librin e mjekësisë me gjak dhe lot, dhe do të fshinte të gjitha shkrimet.
Të gjitha mendjet e mjekëve janë thjesht vizatime dhe forma të krijuara nga dashuria. Të gjitha fytyrat e bukura që tërheqin zemrat janë një perde për fytyrën e dashurisë. (Sepse sipas besimit të të ndriturve, të gjitha njohuritë botërore dhe të gjitha bukuritë e kësaj bote janë hije të dashurisë.)
Ndjekja e rrugës së dashurisë për Hakun bën që fytyra të kthehet drejt vetes, dhe të transformojë veten në dritën e të Vërtetës.
“Një dashuri mund të shuhet nga një dashuri tjetër. Në dashuri nuk ka as lartësi, as ulësi, as zgjuarsi, as marrëzi. Qindra thika të dashurisë futen në enët e shpirtit dhe marrin një pikë të quajtur zemër… Dashuria është një det kaq i gjerë sa nuk ka as buzë, as fund.”, thotë Mexhnuni i dashuruar në Lejlën.
Dashuria në thelb ka të bëjë më shumë me ne sesa me personin përballë nesh. Për të riparuar dëmin që bën dhembja e dashurisë në njeriun, është e nevojshme të mendojmë se “kë e duam vërtet”.
Sipas Mexhnunit, kur jemi të dashuruar, ne në fakt nuk e duam pamjen e të dashurit, por shpirtin e tij. Rekomandohet ta kuptojmë këtë dhe të drejtohemi nga e përkohshmja drejt e përjetshmes.
“Dashuria për një të dashur të dukshëm nuk është, siç mendohet, thjesht dashuri për formën, pamjen, pra për fytyrën e bukur të dikujt.
Në epiqendër të dashurisë nuk është pamja, por ‘kuptimi’. Qoftë dashuri e kësaj bote, qoftë dashuri e asaj bote, pra e botës së kuptimit, kjo është e vërteta. Nëse ti e do vetëm trupin e të dashurit, nëse je i dashuruar me pamjen e tij, pse e braktis kur shpirti i tij largohet nga trupi? Pse e çon dhe e varros? Ndërkohë që trupi, forma dhe pamja e të dashurit janë ende aty, atëherë, pse kjo ftohtësi, kj braktisje nga ana jonë?
Nëse bukuria e jashtme do të ishte e dashuri jonë e vërtetë, atëherë çdo njeri me pesë shqisa do të ishte i dashuruar, nuk do ta braktiste të dashurën dhe do t’i qëndronte besnik. Por,bukuria do të merret pak nga pak, fidani do të thahet ngadalë.
Agjërimi, si një nga pesë shtyllat e Islamit, nuk është thjesht një praktikë fizike e shmangies së ushqimit dhe pirjes, por një ritual i thellë shpirtëror që lidh njeriun me Zotin dhe me të tjerët. Në zemër të agjërimit qëndron koncepti i dashurisë – dashuria ndaj Zotit, dashuria ndaj vetes dhe dashuria ndaj njerëzimit.
Agjërimi është një akt dashurie dhe devotshmërie ndaj Zotit. Kur agjërojmë, ne refuzojmë kënaqësitë e trupit për të kënaqur Zotin. Kjo është një shprehje e dashurisë sonë ndaj Tij, një dëshirë për t’iu afruar Atij dhe për të kërkuar miratimin e Tij. Në Kuran, Zoti thotë:
“O ju që besuat! Ju është urdhëruar agjërimi, ashtu siç u është urdhëruar atyre që ishin para jush, në mënyrë që të ruheni.” (Kurani, 2:183)
Ky urdhërim nuk është thjesht një detyrim, por një mundësi për të rritur dashurinë tonë ndaj Zotit përmes përuljes dhe vetëkontrollit.
Agjërimi na kujton që ne jemi varës të Zotit për çdo gjë – nga ushqimi që hamë deri te ajri që marrim frymë. Kjo ndjenjë e varësisë na bën të ndiejmë një dashuri më të thellë ndaj Krijuesit tonë, i Cili na furnizon me gjithçka që na nevojitet.
Agjërimi është gjithashtu një akt dashurie ndaj vetes. Ai na ndihmon të pastrojmë shpirtin tonë nga mëkatet dhe të forcojmë karakterin tonë. Duke refuzuar kënaqësitë fizike, ne mësojmë të kontrollojmë dëshirat tona dhe të fokusohemi në rritjen shpirtërore.
Pejgamberi Muhamed (paqja dhe bekimi qofshin mbi të) ka thënë:
“Agjërimi është një mbrojtje. Prandaj, ai që agjëron, le të mos thotë fjalë të pavlera dhe le të mos veprojë në mënyrë të pamendur.”
Kjo na tregon që agjërimi nuk është thjesht shmangie e ushqimit, por një proces i tërë i pastrimit të mendjes, trupit dhe shpirtit. Duke dashur veten tonë, ne përpiqemi të bëhemi versione më të mira të vetes sonë.
Një nga mësimet më të fuqishme të agjërimit është ndjenja e empatisë për ata që vuajnë nga uria dhe skamja. Kur agjërojmë, ne përjetojmë vetë ndjenjën e urisë dhe etjes, gjë që na bën të kuptojmë vuajtjet e të tjerëve. Kjo ndjenjë e përbashkët e nevojës na frymëzon të jemi më të dashur dhe më bujar ndaj të tjerëve.
Në Kuran, Zoti thotë:
“Dhe ata u japin ushqim, megjithë dashurinë që kanë për Zotin, të varfërve, të jetimëve dhe robërve.” (Kurani, 76:8)
Kjo vepër e mirë është një shprehje e dashurisë dhe mirësisë që agjërimi na frymëzon të praktikojmë.
Pejgamberi Muhamed (paqja dhe bekimi qofshin mbi të) ka thënë:
“Kushdo që jep ushqim për të bërë iftar agjëruesi, ai do të ketë të njëjtën shpërblim si ai që agjëroi, pa ulur shpërblimin e agjëruesit.”
Kjo na tregon se agjërimi nuk është vetëm për ne, por është një mundësi për të ndarë bekimet tona me të tjerët dhe për të treguar dashuri ndaj njerëzimit.
Agjërimi është një praktikë që bashkon të tre dimensionet e dashurisë: dashurinë ndaj Zotit, dashurinë ndaj vetes dhe dashurinë ndaj njerëzimit. Kur agjërojmë me ndërgjegje, ne i afrohemi Zotit, përmirësojmë veten tonë dhe ndiejmë një lidhje më të thellë me njerëzit rreth nesh.
Mevlana Xhelaluddin Rumiu thotë:
“Dashuria është urtësia e Zotit, ajo është gjithçka. Ajo është arsyeja pse ne ekzistojmë.”
Në agjërim, ne përjetojmë këtë dashuri në mënyrën më të pastër. Ai na bën të ndiejmë praninë e Zotit, na ndihmon të kuptojmë vlerën e vetes sonë dhe na frymëzon të kujdesemi për të tjerët.
Agjërimi është shumë më tepër se një praktikë fizike, ai është një udhëtim shpirtëror i mbushur me dashuri. Përmes agjërimit, ne shprehim dashurinë tonë ndaj Zotit, përmirësojmë veten tonë dhe tregojmë kujdes për të tjerët. Ky koncept i dashurisë na kujton që besimi ynë nuk është i izoluar, por i lidhur ngushtë me dashurinë dhe mirësinë ndaj gjithçkaje që na rrethon.
Siç thotë Mevlana Xhelaluddin Rumiu:
“Dashuria është ura midis jush dhe gjithçkaje.”
Le ta përdorim agjërimin si një urë për të rritur dashurinë tonë ndaj Zotit, vetes sonë dhe njerëzimit, duke bërë botën tonë një vend më të mirë dhe më të dashur.
