Dëmshpërblim në procedurë gjyqësore edhe në vendet e BE-së
Sipas statistikave nga gjykatat në të cilat janë zhvilluar procedura për krime kundër mjedisit jetësor, në katër vitet e fundit gjykatat kanë sjellë 242 aktgjykime të plotfuqishme. Në to janë dënuan 280 persona. Dënimet kanë qenë në formë të gjobave, burgimit ose sanksioneve alternative. Pjesa më e madhe e krimeve janë kryer me dashje, ndërsa disa prej tyre nga pakujdesia.
Nga aspekti shëndetësor në fillim të vitit 2024 Instituti i Shëndetit Publik publikoi raportin “Ndotja e ajrit në Republikën e Maqedonisë së Veriut dhe rreziqet ndaj shëndetit”, sipas të cilit pothuajse 18 përqind e vdekshmërisë së përgjithshme në Maqedoninë e Veriut mund t’i atribuohet ekspozimit ndaj përqendrimeve aktuale të grimcave PM2.5.
Të dhënat e fundit nga Agjencia Evropiane e Mjedisit Jetësor (EEA) tregojnë se ajri i ndotur është shkaktar i mbi 5000 vdekjeve të parakohshme në Maqedoninë e Veriut.
Një javë pas qëndrimit parimor të Gjykatës Supreme me të cilin e obligon shtetin të marrë masa kundër ndotjes, më 14 tetor Këshilli i Bashkimit Evropian mori një vendim të njëjtë, duke miratuar një direktivë që prezanton standarde të reja të cilësisë së ajrit dhe kufizime më rigoroze për ndotësit më të mëdhenj.
Rregullat e reja duhet të kontribuojnë për synimin e Bashkimit Evropian për zero ndotje deri në vitin 2050 dhe të ndihmojnë në parandalimin e vdekjeve të parakohshme si pasojë e ndotjes së ajrit.
Direktiva e ndryshuar gjithashtu parasheh që qytetarët të mund të kërkojnë dëmshpërblim në rastet kur mosrespektimi i rregullave të BE-së për cilësinë e ajrit dëmton shëndetin e tyre.
Vlerësohet se çdo vit në Evropë si rezultat i ndotjes së ajrit vdesin rreth 300.000 njerëz.
