Ndonëse ka informacione se grupi paraushtarak rus “Wagner” vepron në rajon, ka një bazë në Beograd dhe vepron në pjesën veriore të Kosovës, por edhe në Maqedoninë e Veriut, megjithatë autoritetet dhe ekspertët e sigurisë thonë se vendi ynë tani , si anëtare e NATO-s, nuk është në rrezik.
“Wagner” – aktiv në rajon, në Serbi, në veri të Kosovës, por edhe në Maqedoninë e Veriut
Nga Civil – Freedom Center, një organizatë për të drejtat dhe liritë e njeriut, paqen dhe kontrollin e armëve, thanë për Frontline se “Wagner” është aktiv në rajon, veçanërisht në pjesën veriore të Kosovës, por janë aktiv edhe në vendin tonë, përcjell PRESSonline.al.
“Civil ka informacione se Wagner është aktiv në rajon, veçanërisht në pjesën veriore të Kosovës, por janë aktiv edhe në vendin tonë. E dimë që në vendin tonë ka një numër të madh operativësh dhe agjentësh prej kohësh. Ata nuk janë domosdoshmërisht pjesë e formacionit mercenar të Prigozhin. Përkundrazi, ata veprojnë sipas urdhrit të Federatës Ruse”, thekson Civil – Qendra për Liri.
Profesori universitar i Akademisë Ushtarake, Metodi Haxhi-Janev, në një prononcim për “Frontline”, duke folur për rrezikun e mundshëm i kanoset shtetit nga ky grup, thotë se Maqedonia nuk është e kërcënuar drejtpërdrejt nga grupi paramilitar rus Wagner. Ai thotë se nuk e kanë atë kapacitet.
“Janë të rrezikshëm në vendet afrikane dhe ku operojnë. Në vendin tonë, shërbimet e sigurisë kanë kontroll solid të terrenit. Në Kosovë dhe Serbi, bëhet fjalë për grupe të lidhura që mund të mos jenë udhëhequr nga Wagner në kuptimin origjinal. Psikologjikisht mund të duket e frikshme, por në realitet është ndryshe. Sepse nuk është e qartë se kush i kontrollon këto grupe. Fakti është se ata mund të veprojnë lehtësisht të orkestruara nga Moska dhe Beogradi. Megjithatë, prania e NATO-s është një pengesë e fortë për këto grupe që të shkaktojnë një ndryshim masiv dhe radikal në çështjet. Kjo nuk do të thotë se ato janë të izoluara dhe incidentet e lokalizuara nuk janë të mundshme. Vetëm se nuk kanë kapacitet për të kryer operacione më të mëdha, tha Haxhi Janev për “Frontline”, përcjell PRESSonline.al
Ilija Xhugumanov, Sekretari i Përgjithshëm i Këshillit Euro-Atlantik, thekson se vetë kompania private Wagner, që nga themelimi i saj në vitin 2014 nga shtetasi rus Yevgeny Prigozhin, është një kërcënim i madh për sigurinë e vendeve të tjera, jashtë Rusisë.
Gjegjësisht, shton ai, në të njëjtin vit, 2014, Rusia aneksoi gadishullin ukrainas të Krimesë.
“Rajoni ynë njihet për faktin se shumë mercenarë marrin pjesë në pikat e nxehta ushtarake jashtë vendeve tona. Ndoshta ideologjia nuk është gjithmonë aq vendimtare, siç janë fitimet, stërvitjet, madje edhe adrenalina në fushën e betejës. Edhe pse, pjesëmarrja dhe organizimi i pjesëmarrjes në një luftë në një vend të huaj është krim për të cilin një shtetas i Serbisë u dënua për luftime në Ukrainë në anën e separatistëve pro-rusë brenda grupit Wagner. Ka shumë informacione dhe shembuj të lidhjeve të grupit Wagner me lëvizjet radikale të djathta nga Serbia dhe Bosnja e Hercegovina, por janë të mundshme edhe lidhje me rryma të tilla nga vendet e tjera të Ballkanit. Megjithatë, kjo lidhje është kryesisht për rekrutim. Konkretisht për vendin tonë, besoj se shërbimet tona dhe institucionet përkatëse janë të vetëdijshme për sfida të tilla të mundshme. Sidomos pas anëtarësimit në NATO, si shtet kemi informacione të tilla, kështu që nuk pres ndonjë kërcënim të drejtpërdrejtë për vendin tonë, thekson Xhugumanov.
Kancelari gjerman Olaf Scholz, i pyetur nëse vendet tjera kërcënohen nga organizata si Wagner, siguroi se nëse shihet një rrezik i tillë, vendet e NATO-s do të mbrohen në çdo pëllëmbë të tij.
“Ne po e ndjekim situatën me shqetësimin më të madh, por jemi të sigurt se si NATO do të jemi në gjendje të mbrojmë çdo centimetër të territorit tonë, për çdo shtet anëtar, nëse ata sulmohen…”, tha Scholz.
Ambasada e Ukrainës: “Wagner” si një organizatë kriminale ndërkombëtare
Ambasada e Ukrainës në Maqedoninë e Veriut thotë për “Frontline” se në shkurt të vitit 2023, Parlamenti i Ukrainës e njohu organizatën kriminale ruse të njohur si “Kompania Private Ushtarake Wagner” si një organizatë kriminale ndërkombëtare.
“Ky vendim është marrë, duke përfshirë marrjen në konsideratë të provave të pakundërshtueshme nga autoritetet e zbatimit të ligjit të Ukrainës. Parlamenti i Ukrainës theksoi veçanërisht se “Grupi Wagner” ishte i përfshirë në destabilizimin e proceseve të zhvillimit të qëndrueshëm, shkeljet e të drejtave të njeriut dhe operacionet ilegale me burimet natyrore në vendet e Afrikës (Republika e Afrikës Qendrore, Mali, Sudani, Libia) dhe Lindjen e Mesme (Siri, Jemen), si dhe se kjo kompani ushtarake është e përfshirë në krime të rënda – ekzekutime masive jashtëgjyqësore, tortura, përdhunime, rrëmbime, pengje etj.”, thuhet në përgjigjen me shkrim të Ambasadës së Ukrainës në Shkup.
Çfarë është dhe ku operon Wagner?
Grupi Wagner – i njohur zyrtarisht si “PMC Wagner” – është një ushtri private. Ajo u identifikua për herë të parë në vitin 2014 kur mbështeti forcat separatiste pro-ruse në Ukrainën lindore. Në atë kohë, grupi ishte i fshehtë dhe vepronte kryesisht në Afrikë dhe Lindjen e Mesme, dhe besohet se kishte vetëm 5000 luftëtarë në mbarë botën – kryesisht veteranë të regjimenteve elitare të Rusisë dhe forcave speciale. Që atëherë, grupi është rritur ndjeshëm.
“Wagner tani komandon 50,000 luftëtarë në Ukrainë dhe është bërë një faktor i rëndësishëm në luftë”, tha Ministria Britanike e Mbrojtjes në janar të këtij viti. Sipas tyre, organizata filloi të rekrutojë një numër të madh ushtarësh në vitin 2022, sepse Rusia kishte probleme me rekrutimin e njerëzve për ushtrinë e rregullt.
Këshilli i Sigurisë Kombëtare në Shtetet e Bashkuara tha se rreth 80 për qind e “luftëtarëve” të Wagner në Ukrainë janë liruar nga burgu. Megjithëse mercenarët dhe formacionet paraushtarake konsiderohen të paligjshme në Rusi, Grupi Wagner e regjistroi kompaninë në vitin 2022 dhe hapi selinë e re në Shën Petersburg.
Bazat e Wagner
Në hetimin e televizionit britanik BBC, përmendet se në grup ka qenë edhe ish-zyrtari i ushtrisë ruse, Dmitry Utkin. Një veteran i luftërave ruse në Çeçeni, ai besohet të ketë qenë komandanti i parë i Wagner-it në terren dhe besohet se e ka emëruar grupin me një pseudonim radiofonik. Udhëheqësi aktual i grupit është Yevgeny Prigozhin, një biznesmen i pasur me nofkën “kuzhinieri i Putinit” sepse kompania e tij përgatiste ushqime për Kremlinin.
Për çfarë krimi dyshohet Wagner?
Në janar, një ish-komandant kërkoi azil në Norvegji pasi u largua nga grupi mercenar. Ai pretendon se ka qenë dëshmitar i krimeve të luftës në Ukrainë. Tre nga mercenarët e Wagner-it po hetohen nga prokurorët ukrainas për vrasjen dhe torturimin e civilëve pranë Kievit në prill 2022 së bashku me trupat e rregullta ruse. Inteligjenca gjermane tha se mercenarët e Wagner mund të kenë masakruar civilë në Bucha në mars të vitit 2022. Kombet e Bashkuara dhe qeveria franceze kanë akuzuar anëtarët e Wagner për përdhunimin dhe rrëmbimin e civilëve në Republikën e Afrikës Qendrore. Në vitin 2020, ushtria amerikane akuzoi “luftëtarët” e Wagner për vendosjen e minave dhe pajisjeve të tjera shpërthyese në dhe rreth kryeqytetit libian Tripoli.
