Ligji daton në vitin 1868, por deri më tani ai nuk ishte zbatuar kurrë për një kandidat për Shtëpinë e Bardhë, aq më pak për një ish-president që kërkon rizgjedhjen.
Por Gjykata e Lartë e Kolorados iu referua atij në vendimin historik me të cilin dje përjashtoi Donald Trump nga zgjedhjet paraprake republikane të shtetit.
Amendamenti i 14-të i Kushtetutës së Shteteve të Bashkuara u miratua menjëherë pas përfundimit të Luftës Civile.
recommended by
OSSEIN+
Kjo metodë shtëpiake do të ndalojë dhimbjen e kyceve në vetëm 3
MËSO MË SHUMË
Seksioni i tretë thotë: Asnjë person nuk duhet të jetë senator ose përfaqësues në Kongres, ose zgjedhës për president ose zëvendës president, ose të mbajë ndonjë detyrë, civile ose ushtarake, nëse, pasi ka bërë betimin për të mbrojtur Kushtetutën e Shteteve të Bashkuara, ai ka marrë pjesë në një kryengritje ose rebelim.
Synimi ishte i qartë: të ndalonte përkrahësit e kauzës Konfederate të merrnin poste publike.
Tani, megjithatë, është ish-presidenti, Donald Trump, ai që akuzohet se ka marrë pjesë në një kryengritje, atë të 6 janarit 2021, kur dhjetëra mbështetës të tij – pasi dëgjuan tubimin e tij disa qindra metra larg Capitolit – sulmuan ndërtesën e parlamenti amerikan.
Gjyqi aktual – Trump akuzohet për katër krime – nuk është hapur ende, por gjyqtarët e gjykatës më të lartë të Kolorados kanë vërtetuar efektivisht se Trump ka luajtur një rol aktiv në ngjarjet e asaj dite; dhe të cilët, për rrjedhojë, nuk mund të (ri)zgjidhen dhe për këtë arsye duhet të përjashtohen nga zgjedhjet paraprake.
Vendimi u miratua me katër vota pro dhe tre kundër.
Gjykata u thirr për të vendosur mbi një apel të paraqitur në vjeshtë nga një grup i vogël votuesish republikanë dhe të pavarur nga Kolorado, të cilët donin të përjashtonin Trump nga zgjedhjet paraprake (të planifikuara për 5 mars).
Një gjyqtar i rrethit, pas një procedimi njëjavor, kishte vendosur se po, kryengritja e 6 janarit ishte një kryengritje; se Trump në fakt “mori pjesë” në atë kryengritje me fjalimin e tij dhe postimet e tij në Tëitter; dhe se gjykatat kanë fuqinë për të zbatuar seksionin e tretë të amendamentit të 14-të.
Por jo për presidencën, sepse në amendament nuk përmendet drejtpërdrejt posti më i lartë dhe sepse teksti i betimit presidencial është i ndryshëm nga ai i parashikuar për postet e tjera publike.
Verdikti historik
Anëtarët e Gjykatës së Lartë të shtetit nuk u pajtuan: Duket shumë e mundshme që presidenca të mos përfshihet në tekst sepse është qartësisht një zyre publike.
Tre gjyqtarët që kundërshtuan përmendën çështje jo thelbësore, por procedurale: pse Trump nuk u akuzua për krimin e kryengritjes, pse nuk u dënua dhe pse Gjykata e Lartë e shtetit nuk do të kishte autoritetin për të marrë një vendim të tillë.
Vendimi është historik, e njohën vetë gjyqtarët që e morën: Nuk arritëm në këtë vendim lehtë.
“Jemi të vetëdijshëm për rëndësinë dhe peshën e çështjes. Por ne jemi të ndërgjegjshëm edhe për detyrën tonë për të zbatuar ligjin, pa dallim dhe pa u ndikuar nga opinioni dhe reagimi publik”.
Më parë, Gjykata e Lartë e Minesotës, një gjykatës i Neë Hampshire dhe një gjykatë apeli në Michigan kishin refuzuar të vendosnin në dy raste të ngjashme.
Roli i Gjykatës së Lartë
Tani, sipas të gjitha gjasave, Gjykata e Lartë Federale do të thirret për të thënë fjalën e fundit.
Sepse, sipas disa ekspertëve ligjorë të intervistuar nga gazetat amerikane, është e paimagjinueshme që një kandidat mund të paraqitet në zgjedhjet paraprake të një shteti dhe jo në ato të një shteti tjetër.
Për më tepër, nuk ka precedentë ligjorë dhe kushtetues për t’iu referuar.
Vetëm verdikti i nëntë gjyqtarëve – gjashtë prej të cilëve janë konservatorë, tre prej të cilëve janë emëruar nga vetë Trump – do të jetë i detyrueshëm për të 50 shtetet.
Për momentin, megjithatë, verdikti i Kolorados është “ngrirë”.
Do të jetë deri më 4 janar, një ditë para se të shtypen fletëvotimet e para.
Dhe do të mbetet “i ngrirë” nëse, para kësaj, apelohet në Gjykatën e Lartë, e cila në mënyrë efektive do të lejojë që Trump të vazhdojë të marrë pjesë në zgjedhjet paraprake, ndërsa nëntë gjyqtarët vlerësojnë çështjen.
Solidariteti republikan
Ekipi i ish-presidentit tashmë ka bërë të ditur se do të apelojë në Gjykatë.
Manjati nuk e përmendi drejtpërdrejt vendimin gjatë një mitingu që ai mbajti natën italiane në Waterloo, Iowa, por zëdhënësi i tij e përcaktoi atë si “plotësisht të gabuar”.
Dhe mbështetësit e ish-presidentit kanë marrë një email që u kërkon atyre të dhurojnë fonde për fushatën e tij për të ndihmuar në mbrojtjen e tij nga përpjekjet e demokratëve për ta “anuluar”.
Edhe rivalët e tij në garën për nominimin e republikanëve kanë qenë në anën e tij.
Ron DeSantis dhe Nikki Haley e quajtën vendimin “një shpërdorim të pushtetit gjyqësor”; Vivek Ramasëamy ka njoftuar se nuk do të marrë pjesë në zgjedhjet paraprake në Kolorado nëse Trump do të përjashtohet dhe u ka bërë thirrje kundërshtarëve të tij të bëjnë të njëjtën gjë.
Chris Christie shprehu shqetësimin e tij për “zemërimin” që mund të shkaktojë përjashtimi i Trump në vend.
Marrë nga “Corriere Della Sera”, përshtatur për Albanian Post
